Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagadnieniehistoriografiipamięci
(...)najistotniejszaróżnicamiędzykomunikatywnąakolektywną[kulturo-
wą]pamięciąpoleganatym,żewspomnieniewpamięcikomunikatywnej
jestkrótkotrwałeipopewnymczasiezacierasię.Jestefemeryczne.Wprze-
ciwieństwiedotegopamięćkolektywna[kulturowa]jeststabilniejszaiprze-
chowywanadłużej40.
DPamięćkomunikatywna”wwielupunktachprzestajejednakbyćefemerycz-
na.GdyJanAssmannpiszeowspomnieniuwspomagającym,stwierdzając,że:
(...)posługujesię[ono]stabilnymupostaciowaniemojęzykowyminiejęzy-
kowymcharakterze:wpostacirytuałów,tańca,wzorców,ubrań,biżuterii,
tatuażu,tropów,stygmatów,krajobrazóworazsystemówznakówwszelkie-
gorodzaju,któredziękiichmnemotechnicznej(podtrzymującejwspo-
mnienieitożsamość)funkcjiwolnopodporządkowaćnadrzędnemupojęciu
Dmemoria”41,
Trudnookreślić,czymasiędoczynieniazprzejawamidefiniowanejprzez
niegopamięcikomunikatywnejczykulturowej.Stwierdzenie,żeDnajważniej-
szymmediumpamięcikomunikatywnejjestrozmowa”niewydajesięwpełni
uzasadnione,jeślijednocześniechcesięzdefiniowaćpamięć,mówiąc,żeDnara-
stawgrupiehistorycznej,powstajeiznikazjejnosicielami”.Odcinekkilku-
dziesięciulatdoowejpłynnejgranicy,gdyDznikaćpocznąnosicielepamięci”
jestzbytdługi,abyrozmowamogłabyćjedynymmediumtejpamięci.DPamięć
społeczna”ludziżyjącychniewyczerpujesięwrozmowieiefemeryczności
opowiadania.Miałotomiejsce,byćmoże,wniektórychspołeczeństwachdaw-
niejszychoprzewadzekulturymówionej,niejesttakzpewnościąwspołeczeń-
stwachnowoczesnych.To,coniezostajecałkowiciezapomniane,auznanezo-
stajewjakimkolwieksensiezaważne,utrwalanezostajewnajrozmaitszysposób
wświeciespołecznympoprzezdziałaniamającenaceluudokumentowanie,upa-
miętnienie,nadanieodpowiedniegoznaczeniaipowagi.Zaczynasięwmurowy-
waćtabliceupamiętniające,stawiaćpomniki,rozdawaćodznaczenia,budować
muzea,kręcićfilmy,tworzyćstowarzyszeniakombatantówiweteranów,ustalać
dnipamięci,ustanawiaćprawa,abyprzyznawaćodszkodowaniaitd.Zanimwięc
pamięćkomunikatywnastaniesiępamięciąkulturową,wytworzyonanader
liczneDmemoria”.Pamięćkulturowaprzejmujepopamięcikomunikatywnej
dośćbogatedziedzictwo.
DPamięćkomunikatywna”,takjakjądefiniujeAssmann,wydajesiębyć
istotniepoczątkiemprocesuzapamiętywaniawspółczesnychwydarzeń,kiedy
wciążjeszczesąoneprzedewszystkimopowiadane.Takistanskupieniapamię-
cispołecznejniemożejednaktrwaćdługo.DPamięćkomunikatywna”szybko
przeobrażasięwpamięć,którąwypadanazwaćDpamięciązbiorową”,wktórej
40A.Assmann,DaskulturelleGedächtnis…,s.2.
41Ibidem,s.52.
26
