Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10|(nie)napisanearcydzieło
TakczęstopodobnepytaniastawiałsobieinnyuczeńWykiAn-
drzejKijowski,poświęcającfenomenowiliteraturyniejedenfelie-
ton,szkickrytycznyczykartkęznotesu.Iotymjednymprywatnie
marzył–stworzyćarcydzieło.Projektował,ponawiałpróbypocząt-
ku,snułnieustannieplanytwórcze.Zmysłemkrytykagorączkowo
poszukiwałWprzepisów”naarcydziełowliteraturzejużistnieją-
cej–Wzamawiał”jakokrytykpowieśćijakokrytykpisał,coprag-
nąłbyprzeczytać.Zuwagąobserwowałpracęswoichkolegów
ibezlitośniewytykałichdziełomsłabości,inie–trzebawierzyć
–zwrodzonejzłośliwości,aleznamiętnejmiłościdoliteratury.
WPrzekleństwoztymtalentem!–wołałpoirytowany–Polatasobie,
kędychceiomijaakurattych,comogądaćcośnaprawdęwielkie-
go”
3
.Pisałzemocją,częstocelowoprzejaskrawiałobraziwyostrzał
kontury.WgorączceczekałnaWarcydziełonieznane”.Wkażdym
momencieswegożyciapowtarzałwDziennikutęsamąmyśl–nic
jeszczeniedokonałem,nicnienapisałem.Miałwsobiesilneprze-
konanie,żejegotwórczośćjestdoraźna,Wużytkowa”–mawiał.Cho-
robaiprzedwczesnaśmierćzniweczyływszelkieplanyimarzenia.
Pozostałokilkapowieści,opowiadania,publicystyka,scenariusze
filmowe,historyczneiliterackieeseje,niedokończoneprojekty.Nikt
nieznawyrokówhistoriiliteratury.Jużpodwudziestulatachod
śmiercipisarzapodczastoczącejsiędebatyotym,coważnewsztuce
dwudziestegowieku,badaczepodkreślająznaczeniedzienników–
świadectwminionegoczasuiosób,którychżadnaprozafabularna
powstaławPRL-utakdobrzeniepokazała4.Donichnależydzieło
AndrzejaKijowskiego–pozostawionywkilkudziesięciunotesach
dziennik.Ijeślidzisiajpadanazwiskotegopisarza,tocorazczęś-
ciejprzywoływanejestwłaśniewkontekściedokumentuosobiste-
go.Takwięcchciałlos,abyto,coKijowskipisałprzezlatazamiast
Wwielkiejpowieści”,zamiastswoichPrób,zamiastswoichWyznań,
topisanewchwilachjałowychalboWdlatreningu”,stałosięwłaś-
niejegonajważniejsząksiążką.Marzenieodzielespełniłosięprze-
wrotnie–niezostałodokończoneaniwygładzonewkorekciepod
czujnymokiemautora,aleprzetrwałojakobrudnopis,fragment,
zbiórrzucanychnapapierdoraźnychmyśli.Dopieropojegośmierci
zapiskizostałyuporządkowaneprzezredaktorówKazimieręKijowską
iJanaBłońskiegojakojednaksiążka5.Terazmożnajeczytaćnawie-
