Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18|(nie)napisanearcydzieło
szybkoprzeżyłzasprawądwóchksiążek–Zniewolonegoumysłu
MiłoszaiProcesuFranzaKafki11.
Możnazaryzykowaćstwierdzenie,żeDziennik,któryKijowski
zaczynaprowadzićwłaśniewroku1955,zapoczątkowujenowy
etapwjegożyciupublicznymiosobistym.Nietylkozewzględu
nazmianęmiejscazamieszkaniaiśrodowiska,alerównieżze
względunaczaspierwszegopoważnegoobrachunkuzwłasną
twórczością.
Lata1955–1956sądlaautoraDziennikaczasemrozrachunku
iprzewartościowań.Choćwjegonotesachnapróżnobyszukać
wylewnychszczerychwyznańomarksistowskiejprzeszłości,tak
wpublikowanychnałamachWTwórczości”przeglądachprasyire-
cenzjachpisarzjasnookreślaswojestanowisko.Dokonującoceny
Wodwilżowych”książek,postulujekoniecznośćszerokiejdebaty
ookresiestalinizmuwPolsce,głosiprzekonanie,żeliterackiedys-
kusjesązamałowyrazisteiodważne,wypowiadaostresłowa
omiernociewspółczesnegożycialiterackiego.Niewygłaszawprost
swojegonowegoprogramu,alepoprzezkomentarzeiwskazówki
dawanepisarzom,objawiasięjakobezwzględnykrytykrozczaro-
wanynowościamiwydawniczymiostatnichlat,oczekujenaWwiel-
kąpowieść”otwierającąnowyrozdziałwliteraturzepolskiej12.To,
cowydajemisięnajciekawszewpodwójnymżyciuKijowskiego–
krytykaipisarza,tonapięcie,jakieprzebiegamiędzyliteraturą
akrytyką.Zadaniemkrytykajestbowiemnieustannieobnażać
słabościpisarza,zadaniempisarza–Wprzeżyć”krytyka.Samzresz-
tąnierazpoświęcałtemuzagadnieniuswojefelietony.Ototylko
kilkafragmentówosobliwegodyskursukrytykazpisarzem:WRe-
cenzjaniejestaktemsprawiedliwości.Jestrytualnymmordempo-
trzebnymdotego,abykonwenansnieudusiłliteratury”13;WKry-
tykasłużydonamawianiapisarzydotego,czegonierobią,ido
przestrzeganiaichprzednadużyciami,którepopełniają”14;WPrze-
ciwieństwo:twórca–krytykjestprzeciwieństwemładuichaosu,
dyscyplinyiżywiołu,doświadczeniaizapału,pogodyirozpaczy.
Krytykajestniejako«znatury»zjawiskiemklasycznym,poezja–
niejako«znatury»zjawiskiemromantycznym”15;WKrytykbezlite-
raturynieistnieje,stajesięprędzejczypóźniejmaniakiemlub
błaznem,właśniejakdowódcabezarmii”16.
