Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20|(nie)napisanearcydzieło
sięwprzekonanieoniewystarczalnościliteratury”
19
.Niejestzresz-
tąwpowyższychocenachnowatorem.Podobniewypowiadalisię
wdwudziestoleciumiędzywojennym,naprzykładKarolIrzykowski
iStefanNapierski.Zgodniepisali,żekrytykjestWskrachowanym”
(Wzwichniętym”,niespełnionym,rozgoryczonym)artystą.Przypo-
minająctewypowiedzi,DariuszSkórczewskizauważa,żeobajjed-
nakwychodziliodprzeciwstawnychprzekonań:WDlapierwszego
[krytyka–przyp.A.T.]byłasynonimemchlubyzuprawianejprofe-
sji,wynoszącejjąnawetponadliteraturę;dladrugiego–argumen-
temprzeciwkokrytyceuprawianejjakoressentiment,kompensacja
politerackiejporażce”20.Uproszczeniembyłobyjednaksądzić,że
Kijowskiniedodałnicodsiebiedomyśliwypowiedzianychprzed
wojną.Niespełnienieniejestjedynąmotywacjąkrytykiliterackiej.
WeWstępiedoPismkrytycznychStanisławaBaczyńskiegoKijowski
wspominaogrupiepisarzy,którzystalisiękrytykami,boWliteratu-
raimniewystarczała”
21
.Awięcistniejewariantalternatywny–nie
wystarczybyćpisarzem,któregojedynąsiłąjestnatchnienie;potrze-
bajeszczeracjonalnego,chłodnegooglądurzeczyzperspektywy
zdystansowanegokrytyka.Trzebabyćzaitrzebabyćrównocześnie
przeciw22.WtensposóbstajeKijowskiobokswychpoprzedników,
którymzresztąpoświęciłwDziennikuiweseistyceniejednąmyśl:
MaurycegoMochnackiego,EdwardaDembowskiego,Stanisława
Brzozowskiego,StanisławaBaczyńskiego,KazimierzaWyki.
WewspomnianymjużartykuleoWtwórczościprzeklętej”pisarz
przywołujeprzykładBaudelaire9a,któryżyłwprzekonaniu,żetwo-
rzysztukęwtórnąiwysiloną.Przyznawałrównież,żeniematalen-
tu.WDziękitemuwłaśnieprzeczuwałmożliwościliteraturyista-
wiałjejwymaganiatymwyższe,imgłębiejodczuwałosobistą
klęskę”23–konstatujeKijowskiikiedymyślioswoimulubionym
pisarzu,myśliteżzapewneosobie.Świadcząotymosobistezapi-
ski,wktórychwyznajebezradnośćwobecwłasnychograniczeń,
niemoctwórczą,dyletanctwoibraktalentu.Kreujeobrazsiebie
jakoznerwicowanegopisarza,któryzawiódł–krytykę,czytelni-
ków,literaturę.Tylewowychzwierzeniachautokreacji,ilemiłości
doznanychnauczycieliprzywdziewaniamaski–Gombrowiczaczy
Baudelaire9a.Niewątpliwiepróczkokieteriijestwtychwyzna-
niachprawdziwedoświadczenietwórcy,któremudanebyłopoznać
