Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie.Re-kreacjanieistniejącejkrainy
nów,którzypodKirchholmem,Goldyngąitd.przechylaliszalęzwycię-
stwananasząstronęlubsamigromilinaszychwrogów,żeziemie,do
tejporywdrobnejprzynajmniejcząstceprzezPolakówzamieszkane,
powinnybyinasżywointeresować.Ajednakwyznaćtrzeba,żeśmyza-
wszegrzeszyliosobliwszą,trudnądowytłumaczeniaobojętnościąna
losymieszkańcówwschodnichwybrzeżyBałtyku,prowadzącniejako
dalejtradycyjnąpolitykępraojców,którzyrozpocząwszyciężkąwojnę
zsąsiadempółnocnym,prowadzilijąznieprzebaczonąopieszałością,
awycieńczonychdługoletnimizapasamiInflantczykówwydaliwkońcu
nałupszczęśliwemuipełnemuenergiinajeźdźcy7.
Zdaniemautora,błądpolitycznyjegowspółczesnychpolegana
oddaniuzaborcypolawalkioInflanty,jaktrzywiekiwcześniejuczy-
niłaRzeczpospolita,odwracającswąuwagęodkrajówbałtyckichku
południu,coskwapliwiewykorzystałySzwecjaiMoskwa.Oprócz
akcentówlamentacyjnychwefragmencietymbeztrududostrzec
możnaśladyrozdwojeniaidentyfikacyjnegoInflantczyków,którzy
wprawdzieoddalisiępod„skrzydłaRzplitej”,aleichkrewniejest
polska,lecz„własna”(czyli„tutejsza”,krzyżacko-rycerska,jakmoż-
nadomniemywać,choćwistocietakżenapływowa).Manteuffel,
wywodzącysięzarystokracjiosiadłejwInflantachwXIIIw.,mówi
onichjednakwtrzeciejosobie,azatemwgronie„swoich”jestrzecz-
nikiem„innych”.Ciinniniesąjednakobcy,bowłaśniewalcząusie-
bie.Tożsamośćregionalnauległazawirowaniuwzetknięciuziden-
tyfikacjąnarodowościową.Manteufflowe„my”stoinaprzeciwbał-
tyckiego„oni”izawierajasnądeklaracjęwspólnotyzpolskością,choć
historyknależałdo„własnychsynów”średniowiecznejLiwonii
iwichimieniuprzemawiałdoobywateliLitwyiKorony.
Dodzisiajpośródostatnichpotomkówrodówinflanckichpoku-
tujeprzekonanie,żepochodzązregionunieznanego,zapomnianego,
nowhereland,któryprzynajmniejwogólnymzarysienależyhisto-
rycznieigeograficznieokreślićprzedprzystąpieniemdoosobistych
wspomnień8.Zaszczególny,lokalnyfenomensocjologicznywypada
zatemuznaćfakt,iżpoczuciezanikaniainiepełnegoistnieniatego
terytoriumwpowszechnejświadomościtowarzyszyłomieszkańcom
7G.Manteuffel,Ostarodawnejszlachciekrzyżacko-rycerskiejnakre-
sachinflanckich,KsięgarniaGubrynowicza,Lwów1910,s.5.Dalejjako
OSS,zpodaniemstrony.
8Por.JózefWeyssenhoff,KronikarodzinyWeyssówWeyssenhoffówze-
stawionapodługdokumentówprzezJózefaWeyssenhoffa,Wilno1935,tu:
wstępWaldemaraWeyssenhoffa;Ks.LeonBroel-Plater,Krasław,Londyn
1975,s.5n.;RyszardManteuffel-Szoege,Inflanty,Inflanty...,Warszawa
1991,s.7–11.
