Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI.NiemieckahistoriaInflant
lanaczyKolumba8.Słowotozawierawsobiewygodnąneutralność,
zewskazaniemnaprzyjaznekontaktymiędzycywilizacjami,obfitu-
jącewobustronnekorzyści–zgodniezilustracjąnamalowidle.
Sygnalizujezarazemprzełomowymomentdlastrondziejowegospo-
tkania,niejakosymbolicznieustanawiapunktzwrotnywhistorii.
JakustaliłPaulJohansen,mitukształtowanyzostałjednakdużo
później,wdodatkubyłprawdopodobniewymysłemjednegozkopi-
stów,przepisującychwwiekuXVIstarą,trzynastowiecznąkronikę
HenrykazwanegoŁotyszem,apassusokupcachzBremypoprostu
zostałdopisany.Wdemaskowaniulegendy,przezwiekikrępującej
niemieckiedziejopisarstwo,miałzresztąswójudziałtakżewątek
polski:
Tymczasemwroku1862polskibibliotekarzAugustBielowskiodna-
lazłwwarszawskiejbibliotecehrabiegoZamoyskiegonajstarszyręko-
piskronikiHenrykazokołoroku1300;zostałonwroku1865porówna-
nyprzezCarlaSchirrenazdotychczasowymiedycjamiiwyszłonajaw
wielebłędów,dodatkówiprzeoczeń,aprzedewszystkimfakt,żenie-
znanykopistazXVIw.dopisałodsiebiezdanieoprzybiciubremeń-
skichkupcówdoinflanckiegoportu9.
Siłalegendyzwyklepokonujejednakargumentynaukoweido
dzisiaj„AufsegelungLivlands”pojawiasięjakokategoriahistorycz-
no-opisowa10,mimoiżwykopaliskaarcheologiczneiwzmiankiwkro-
nikachskandynawskichwskazująnadużowcześniejszekontakty
EuropyZachodniejzLiwlandią.
Natomiastniewątpliwieważnymskładnikiemlądowańkupiec-
kichbyłoprzybycienajednymzestatkówokołoroku1180pierwszego
znanegozimieniamisjonarza-augustianina,Mejnarda(niem.Mein-
hard),którywkrótcezałożyłpierwszekościoływÜxküll(łot.Ikškile)
iKircholmie(łot.Salaspils),ok.20–25kilometrówodujściawgórę
Dźwiny.MejnardpochodziłprawdopodobniezmiejscowościSegeberg
8Słowo„Aufsegelung”pochodzioddolnoniemieckiego„upsegeln”iozna-
cza„przybiciedobrzegu”,„przyżeglowanie”donowegomiejsca.Właściwie
jestneologizmemużywanymtylkowtymjednymkontekście–podbojukra-
jówbałtyckich.Zob.PaulJohansen,DieLegendevonderAufsegelungLiv-
landsdurchBremerKaufleute[w:]EuropaundÜbersee.Festschriftfür
EgmontZechlin,red.OttoBrunner,Hamburg1961,s.42–68.Historycy
niemieccyraczejzgodnisądzisiajcodotego,żebylitojednakkupcyzLu-
beki,aniezBremy.
9Tamże,s.44.
10OstatniotegoterminuużyłGerovonWilpert,DeutschbaltischeLite-
raturgeschichte,Beck,Monachium2005.
