Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tezyonieobecności
13
odpoczątku,aprostąkonsekwencjąbyły:uporczywiebudowanymit
odrębności,skwapliwypatriotyzminieustanniedeklarowanawier-
nośćkrólowi,gorliwykatolicyzm,ostentacyjnaniechęćdoNiemców
(protestantów)iRosjan(barbarzyńców),wreszciepoczucieurażonej
dumyrycerskiegoarystokraty,idącewparzezlekceważeniemdla
drobnejszlachtyichłopów.
Niebythistoryczno-polityczny.Problemyzzaistnieniem
towarzyszyłyInflantomPolskimodpoczątkuichpowstawaniaipro-
cestennigdysięniezakończył.Tamtejszaszlachtaszczyciłasięfak-
tem,iżzostałyoneprzyłączonedopolsko-litewskiegopaństwanie
wskutekpodbojów,leczdobrowolnegooddaniasiępodkoronępol-
ską,awięcniejakonazasadziesympatycznegowyboru9.Wrazzprze-
jęcieminflanckiegoterytoriumprzezRzeczpospolitąw1561roku,
rozpoczynasiędługiprocesustalaniastatusupolitycznego,prawne-
goiadministracyjnegotychziem.Zgodniezpakteminkorporacyj-
nymopiekęnadInflantamiprzejąłosobiściekrólpolski,negocjacje
prowadziliposłowielitewscyplanującyprzyłączenienowegowoje-
wództwadoWielkiegoKsięstwaLitewskiego,natomiastInflantczy-
cypotrzebowaliwyłączniezaangażowaniazbrojnegoKorony;taza-
chowywałasceptycznydystans10.Azatemjużwchwilipowstawania
InflantyPolskiestanowiłypolesprzecznychinawzajemsięwyklu-
czającychinteresów.Miałyonecharakterwybitnieprzedmiotowy,
apowtarzaneprzeztamtejszychobywatelideklaracjeodobrowol-
nymzłączeniuzKoronąmożnapotraktowaćraczejjakonieskutecz-
nąpróbęszantażu,którapóźniejdopierourosławpismachkronika-
rzydorangicnoty11.
9DumęzpowyższegotwierdzeniaodnajdziemyzarównouHylzena
[I,A6],jakiwwiększościhistorycznychpracG.Manteuffla(InflantyPol-
skiepoprzedzoneogólnymrzutemokanasiedmiowiekowąprzeszłośćca-
łychInflant,KsięgarniaJanaKonstantegoŻupańskiego,Poznań1879,s.6
–dalejjakoIP,zpodaniemstrony;takżeOSS).
10Szerzejotymwrozdzialept.PolskahistoriaInflant,natomiastwtym
miejscupolecamnatentematnastepująceomówienia:EdwardKuntze,
OrganizacjaInflantwczasachpolskich,w:PolskaaInflanty,wyd.J.Boro-
wik,Gdynia1939;JürgenHeyde,Kośćniezgody-Inflantywpolitycewe-
wnętrznejRzeczypospolitejwXVI-XVIIwieku,w:PrusyiInflantymiędzy
średniowieczemanowożytnością.Państwo-społeczeństwo-kultura,red.
BogusławDybaś,DariuszMakiłła,Toruń2003,s.159–168;EnnTarvel,
StosunekprawnopaństwowyInflantdoRzeczypospolitejorazichustrójad-
ministracyjnywlatach1561-1621,„ZapiskiHistoryczne”t.34,1969,z.1,
s.49–77.
11Por.J.Heyde,op.cit.,s.165.
