Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie.Re-kreacjanieistniejącejkrainy
KłopotyInflantzhistorycznymistnieniemwzmacniałapolityka
historiograficznanajbliższychsąsiadów,minimalizującieliminując
polskiudziałwdziejachikulturzedawnejŁotwy.Najbardziejrozwi-
niętedziejopisarstwoniemiecko-bałtyckietraktowałoswojąmisję
wkategoriachwalkiodominacjęimonopolnawiedzę,ztrudeminie-
chętnienapomykającopolskichwpływach12.Miaływtymswójudział
rozkwitającewnaukachhistorycznychw2poł.XIXw.tendencje
nacjonalistyczne,alenapięciesięgajeszczeczasówryskichwalkpro-
testantówzkatolikamiwXVIiXVIIw.Weliminacjipolskiejobec-
nościnadDźwinąmożnateżwidziećelementwalkioprzetrwanie,
gdyżNiemcybałtyccypodobniezmagalisięznieistnieniemwhisto-
riiNiemieciniektóredylematymajązPolakamiwspólne13.Zkolei
cenzuracarskatużporozbiorachzabroniłaużywaćwpublikacjach
nazwy„InflantyPolskie”(ztegopowoduManteuffelwydałswefun-
damentalnedziełowPoznaniu),arepresjerusyfikacyjnezczasem
przekształciłysięwfizyczneunicestwianieinflanckiejpolskości
izastępowaniejejżywiołemrosyjskimibiałoruskim.
Czynnikniwelującymiałtrochęinnyaspektwwydaniuhisto-
riografiiłotewskiej.Wokresiemiędzywojennymusiłowałaonanapi-
sać,awłaściwiestworzyćodnowaswojąhistorię,wopozycjidopi-
śmiennictwawszystkichkolonizatorów,łączącszerokimłukiem
przedchrześcijańskieśredniowieczeztendencjaminiepodległościo-
wymiXIXw.iignorującsiedemsetletniąobecnośćinnychkulturna
własnymterenie14.ZjejperspektywyGustawManteuffel–wmło-
dościzapalonyzbieraczpieśniłatgalskichiautorkalendarzypisa-
12WwiększościpracniemieckichniesposóbodszukaćnazwiskaGusta-
waManteuffla,choćpublikowałsporowtymjęzyku,międzyinnymiswo-
jąhistorycznąpasjęrozpocząłonodksiążkiPolnischLivland,wydanej
wRydzew1869r.KuriozalnymprzykłademjestpracaArnoldaFeuerei-
sena,LivländischeGeschichtsliteratur,Ryga1908,omawiającacałąlitera-
turęhistorycznąnt.Inflant,gdzieniemawspółczesnegomuManteuffla
jakoautoraInflantPolskich,jestzatomarginalnapozycjaTeresyzPotoc-
kichWodzickiejpt.ZostatnichdniPolskiiKurlandii.Pamiętnikibarona
KarolaHenrykaHeykinga1752do1796(„PrzeglądPolski”1905,z.I).Ta-
kiewyjątki,jakAugustBielensteinczydwudziestowiecznajużbadaczka
HertavonRamm-Helmsing,potwierdzajątylkoregułę.
13NajbardziejwyczerpującąanalizętejtendencjidałostatnioArmin
vonUngern-Sternbergwimponującejpracypt.„Erzählregionen”.Überlegun-
genzuliterarischenRäumenmitBlickaufdiedeutscheLiteraturdesBalti-
kums,dasBaltikumunddiedeutscheLiteratur,Bielefeld2003(tuprzede
wszystkimrozdziałSelbstdarstellungdesbaltischenRaumes),cyt.dalej
jakoER,zpodaniemstrony.
14Chlubnymwyjątkiemjesttutajdziałalnośćhistorycznarodowitego
Łatgalczyka,piszącegopołotewsku,rosyjskuipolsku–BolesławaBrežgo.
