Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tezyonieobecności
17
styczniowymzostałzesłanynaSyberię,amajątekrodzinnyuległ
sekwestracji,wskutekczegoManteufflowiepraktyczniegoutracili.
MłodyLeonPlaterzostałnarozkazMurawjowarozstrzelanyzaudział
wpowstaniu.OfiarnośćInflantczykówniepoprawiłajednakstanu
powszechnejwiedzyoichziemiipiszącw1879rokuswojefunda-
mentalnedziełoManteuffelmiałświadomość,żehistoryczno-spo-
łeczno-kulturowybytregionumusinietyleodtworzyć,ileutworzyć,
zdużądoząkreacjipostfaktualnej:
Wiadomościrzadkonapotykaneotejczęścikraju,należącegoniegdyś
dorycersko-zakonnegopaństwa,wobszerniejszychnawetdziełach,trak-
tującychoNadbałtyckichprowincjach,nietylkożenierozwiązująwielu
ważniejszychkwestii,alenadto,podwzględemgeograficznym,staty-
stycznym,etnograficznymihistoriirozwojuumysłowego,powtarzają
szereggrubychbłędów.Obałamuconyczytelnikniejestwstaniezdzieł
tychdowiedziećsię,gdziekrajtenleży,jakijestjegoustrój,ktogo
zaludnia18.
KrajzaludnialigłówniechłopiInflantPolskich–przedmiotkrzy-
żacko-niemieckiej,polskiej,szwedzkiejirosyjskiejkolonizacji.Jako
„tutejsi”byliwzasadzieŁotyszami,zniewielkimodsetkiemchłop-
stwabiałoruskiegoilitewskiego,apoprzyłączeniudoRzeczpospoli-
tejpojawilisięwśródnichtakżechłopipolscy.Mówiliprzeważniepo
łotewsku,właściwiewdialekciewschodniołotewskim,tzw.łatgal-
skim,wskutekczegostanowiliodrębnąformacjęjęzykowąitożsa-
mościowąwskalicałej„Pribaltyki”.Odrębnośćtazachowałasiędo
dzisiajiwramachpaństwałotewskiegoŁatgaliastanowiregionodróż-
niającysięgospodarczo(najuboższaczęśćkraju),kulturowo,wyzna-
niowo(przewagakatolików),azpowodusilnejrusyfikacji–także
narodowościowo.
Niebytkulturowy.Nieudałosię„inflantofilom”również
wyodrębnićkulturyInflantPolskich.Jeżeliprzezkulturębędziemy
rozumiećzespółregularnościwzachowaniuwewnętrznymizewnętrz-
awansowałjąnawyrost–EmiliaPlaterbyławstopniukapitana–por.
JózefBachórz,OEmiliiPlateri„Śmiercipułkownika”.Narodzinyidzieje
legendy[w:]tenże,JakpachnienaLitwieMickiewicza,słowo/obrazteryto-
ria,Gdańsk2003,s.7–60.
18G.Manteuffel[IP,19].Użyciedużejliterywprzymiotniku„Nadbał-
tyckie”mauautoracharakterprzyciskusemantycznego,wzmocnieniazna-
czeniapoprzezpodkreślenie.Manteuffelczęstostosujetegorodzajuchwyt
„powoływaniadoistnienia”przezpowtarzanienazwy.
