Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Tezyonieobecności
19
północnych(jeszczejednanazwakrainy),umieszczającjednakowoż
całeInflantyPolskiewrozdzialept.Litewskaprowincja21.Jeżeli
użytywpodtytuletermin„ziemielitewsko-białorusko-inflanckie”sta-
nowi–jakwewstępiesugerujesamautor–współczesnywariant
pojęcia„WielkieKsięstwoLitewskie”,towracamydoszesnastowiecz-
nychsporówwprzedmiocieinkorporacji,kiedywojewództwoinflanc-
kiezarazemnależałoinienależałodohistorycznejLitwy.Roma-
nowskiprzenikliwiezdajesobiesprawęznieoczywistościtegoutoż-
samienia,nazywającjewłaśnieoczywistyminiezbędnym:
ZaliczeniedointeresującegonasobszaruInflantPolskich(czylidawne-
gowojewództwainflanckiego,adzisiejszejŁotwypołudniowo-wschod-
niej–Łatgalii)wydawałosięoczywisteiniezbędne,skorowspólnota
politycznegolosuiwyznaniakatolickiegostapiaławtedytenrejonnie-
porównaniebardziejzLitwąniżzziemiamipołożonymiodniegona
zachód,zamieszkanymiprzezprotestanckichŁotyszyiNiemców22.
Oileniezbędnośćtegokrokuwydajesięzrozumiaładlazacho-
waniaspójnościzakreślonegoobszarubadawczego,otylejegooczy-
wistośćjużnie.Bezpośredniesąsiedztwo,podobieństwoprocesów
kolonizacyjnychichrystianizacyjnychzestronyPolskiorazzbież-
nośćdoświadczeńpodjarzmemrosyjskimporządkujewpewnymstop-
niumateriałhistoryczny,umieszczajednakpozanawiasemzjawi-
skacharakterystycznedlaregionalizmuinflanckiego.Dyskurspol-
sko-litewskiejtożsamościwydajesiędlatychziemmałoprzydatny,
natomiastoichspecyficetrafniejświadczyto,coJuliuszBardach
określiłmianem„skomplikowanychukładów”,które
...stwarzałyszczególnesplotywświadomościmieszkańcówtejziemi,
gdziepoczucieprzynależnościnarodowejizwiązanyzniąpatriotyzm
niewynikałyautomatyczniezpochodzeniaetnicznego,alebyływyni-
kiemtakichczynników,jaktradycjahistorycznaipaństwowa,środo-
wiskokulturowełączącesięczęstozwyznawanąreligią,nierazrów-
nieżświadomywybórpodyktowanywieloma,czasemtrudnodającymi
sięuchwycić,motywami.Rezultatembywałyrozmaiteopcje,także
21A.Romanowski,PozytywizmnaLitwie.Polskieżyciekulturalnena
ziemiachlitewsko-białorusko-inflanckichwlatach1864-1904,Kraków2003.
22Tamże,s.17.WMłodejPolsceWileńskiej(Kraków1999)Andrzej
RomanowskiumieszczainformacjedotycząceInflantPolskichwrozdziale
poświęconymkulturzepolskiejnaWitebszczyźnie,cozgodnejestzadmini-
stracyjnymnazewnictwemwpocz.XXwieku,znowujednaksłużywtopie-
niunaszejkrainywinny,większyobszar(nagubernięwitebskąskładały
siędawnewojewództwa:witebskie,połockieiinflanckie)–por.tamże,
s.408–411.
