Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
powiązanezsobąrezultatyrozwojowe,którychdynamizmywyznaczajądalszyrozwój
młodzieży,rzutującyteżzwrotnienarelacjerodzinne.
Główneźródłoinicjującewszelkiezmianyrozwojowelokalizowanejest(Grumbach,
Styne,1998)wsferzezmianbiologicznychzwiązanychzdojrzewaniem.Zmianywpozio-
machhormonów,fizycznywzrost,rozwójmózgu,przekształceniawemocjachiprocesach
poznawczychprowadządomodyfikacjizarównoprocesówmikrospołecznych,jakśrodo-
wiskspołecznych.Iodwrotnie,wzajemneinterakcjemiędzyprocesamimikrospołecznymi
iekologicznymiadaptacjamiokreślająrezultatyrozwojowe(Granic,Dishion,Hollenstein,
2003).Zmianyte,jaksłuszniezauważająautorzy,stanowiąwynikdziałaniamechanizmów
dodatniegoiujemnegosprzężeniazwrotnego.Należałoby,jaksądzę,uzupełnićtenmodel
odynamizmyrozwojowerodzicównastolatków,ponieważsposóbreagowanianazacho-
waniedorastającychdzieciuwarunkowanyjestrównieżwłaściwościamietapurozwojo-
wegorodziców(np.zdolnościamimyśleniarelatywistycznegoczydialektycznegozjednej
stronyastresamiwynikającymizdoświadczaniaprzełomupołowyżyciazdrugiej).Gdy
uwzględnimytepodsystemyisiłydziałającemiędzynimi,wówczaszaczynamyporuszać
sięnagrunciesystemowegopodejściadorodziny.
Systemowymodelrodzinyzostałopracowanynapodstawieogólnejteoriisystemów
autorstwaL.Bertalanffy’ego(1984).Głównymcelemtegoujęciabyłoskonstruowanie
modeliadekwatnieopisującychiwyjaśniającychświatprzyrodyizjawiskspołecznych,
toteżgłównemiejscezajmujątutajfunkcjonalneistrukturalnezasadyrządzącewszyst-
kimimożliwymisystemami.Systemdefiniowanyjestjakouporządkowanakompozycja
elementówtworzącychspójnącałość(Simon,Sterlin,Wynne,1985).Podstawowącechę
systemudobrzeoddajemyślArystotelesa,głosząca,żencałośćniejesttymsamymco
sumaczęści”,którajestinterpretowanajakowskazującanawzajemneoddziaływaniena
siebieelementówtworzącychsystem.Wpsychologiirozwojowejmyśltęznajdujemy
wpracachL.S.Wygotski’ego(1971),wedługktóregorozwójdzieckastanowiwynik
interakcjibiologicznychispołeczno-kulturowychuwarunkowań.Odnosząctodosyste-
murodzinnego,należystwierdzić,żeopisiwyjaśnieniezachowańkażdegozczłonków
rodzinywymagaodniesienianietylkodopozostałychosób,lecztakżeuwzględnienia
więziirelacjimiędzynimi.Relacjetewyznaczająjakośćsystemurodzinnego,aleteż
rodzinajakosystemwpływanaterelacje.Inneważnecechysystemudynamicznego
toekwipotencjalnośćiekwifinalność.Pierwszaznichoznaczamożliwośćwystępowa-
niaróżnorodnychskutkówwynikającychztegosamegoźródła,czylinp.nadopiekuń-
czyrodzicemogąwyzwolićudzieckaszczególniesilnedążeniedosamodzielnościlub
przeciwnie-uległośćiniezaradność.Ekwifinalnośćnatomiastwiążesięzmożliwością
istnieniapodobnychrezultatówwynikającychzodmiennychźródeł.Zatemwobrębie
systemu,atakżewrelacjachmiędzysystemaminieistniejąprostezależnościtypuprzy-
czyna-skutek.Elementy(podsystemy)tworzącesystemwzajemnienasiebieoddziałują,
utrzymującsystemwdynamicznejrównowadze.Systemydynamicznesamoorganizu-
jąsiępoprzezdziałaniedwóchpodstawowychmechanizmów:dodatniegoiujemnego
sprzężeniazwrotnego.Pozytywnesprzężeniezwrotnejestmechanizmem,zapomocą
któregointerakcjemiędzyelementamisystemówróżnicująsię,prowadzącdopojawie-
niasięnowości.Natomiastujemnesprzężeniezwrotnezapewniastabilizacjęwewnątrz
systemuprzezmodyfikacjępowiązańmiędzyjegoelementamiorazusuwanieodchyleń
zagrażającychutrzymaniurównowagisystemu.