Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
prawniczej,filozofiiisocjologii,główniewramachsocjologiikonfliktuiso-
cjologiiprawa.Podajędefinicjenieposłuszeństwaobywatelskiego,opisuję
głównekryteriajegodopuszczalnościprawnejimoralnejorazomawiam
reakcjęnań.Książkajestadresowanadowszystkich,którzyzeszlachet-
nychpobudekpragnązaangażowaćsięwdebatęnadnieposłuszeństwem
obywatelskim.Maimsłużyćpomocąwjegopraktykowaniu3.
Celteoretyczny,stawianyprzezwieleteoriisocjologicznychszuka-
jącychwłaściwegomiejscadlaprawawstrukturzespołeczeństwailudz-
kichmotywacji,realizowanytubędziepoprzezbadaniesensuprawazper-
spektywynieposłusznych.Czyoboktradycjiuzasadnianiaposłuszeństwa
napodstawieczterechpodstawowych,omawianychtuprzezemniekon-
cepcjiprawa,dająsiępodobniewyróżnićideenieposłuszeństwa?Twierdzę,
żetak,wyjaśniamhistorycznykontekstigenezętychidei,ichobecność
wtwórczościznanychmyślicieliiwbiografiachwybitnychnieposłusznych.
Wskazanieproblemówróżnychpraktycznychkoncepcjiprawaispoj-
rzenienanieprzezpryzmatnieposłuszeństwapozwalanarealizacjęcelu
metateoretycznego.Dlaczegoteoriasocjologicznaniedysponujeobecnie
wystarczającymiśrodkamianalitycznymidozrozumieniaideinieposłuszeń-
stwajestzaledwieprzyczynkiemdoduchowegodziełaSokratesa,Jezusa
czyGandhiego?
Wteoriisocjologicznejobserwujesięwynikającezracjonalistycz-
nychlubnormatywistycznychzałożeńspłaszczenieproblematykidążenia
dodobra:albokażdyznassamstanowidobro,albojestononkonstruk-
cjąspołeczną”,alboteżsocjologiaabstrahujeodtegotematustanowiącego
przecieżfundamentalnyproblemludzkichdziałań.Wsocjologiinajnow-
szejjednakproblemdobrapojawiasięmiędzyinnymiwkontekściede-
3Nieoznaczato,żepracajestpionierskawśródpolskichpublikacjiwpodejmowaniu
tematuobywatelskiegonieposłuszeństwa.Por.:L.Falandysz,Nieposłuszeństwoobywatelskie,
Zaradnośćspołeczna.Zbadańnadspołecznymiinicjatywamiwdziedzinierozwiązywania
problemówPolskilatosiemdziesiątych,red.J.Kwaśniewski,R.Sobiech,J.Zamecka,Ossoli-
neum,Wrocław1990;W
.Lang,J.Wróblewski,Sprawiedliwośćspołecznainieposłuszeństwo
obywatelskiewdoktryniepolitycznejUSA,Warszawa1984;R.Pankowski,Oobywatelskim
nieposłuszeństwieidemokracjibezpośredniej.Uwagiteoretyczne,w:Międzylobbingiemaak-
cjąbezpośrednią(metodydziałaniaobywateli),BibiliotekaAsocjacjiiBibliotekaZielonych
Brygad,Warszawa-Kraków1997;R.Skrzypiec,Wposzukiwaniusprawiedliwości.Obywa-
telskienieposłuszeństwo—filozofiaidziałanie,WydawnictwonZielonychBrygad”,Kraków
1999.WielewątkówniniejszegoopracowaniaporuszaW
.Modzelewskiw:Walkabezużycia
przemocy.Metodyiidee,WydawnictwaUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa1986,oraz
Pacyfizm.Wzoryinaśladowcy,OficynaNaukowa,Warszawa2000.
