Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Zpraktykiżyciowejwynika,żepytaniaoto,cojestdobreiczym
jestdobro,dochodządogłosumiędzyinnymiwtedy,gdywewnętrznienie-
spójneprawozmuszadotrudnychwyborówmoralnychlubniejestzgodne
zdoświadczeniemmoralnym.Bywa,żewkontekścieprawazastanawiamy
sięnadtym,couważamyzadobre,szukamyodpowiedzinazdaniemPla-
tonanajważniejszepytaniestojąceprzedkażdymczłowiekiem:czymdo-
brojest.Czyprawopomaganamwodpowiedzinatopytanie?Tozależy
odprzypisywanejmufunkcji.Możemywszakuznać,żejestniepotrzebne
izaburzającenaszewłasneposzukiwaniadobra,alemożemyteżdostrzec
wnimdziełoistotywyższejiźródłoobiektywnejwiedzyodobru,alboupa-
trywaćwnimnajskuteczniejszegoinstrumenturealizacjidanejkoncepcji
dobraczyteżsposobugodzeniapartykularnychwizjidobregożycia.Nasze
praktycznekoncepcjeprawaodnosząsiędorelacji:stosunekdodobra—
porządkinormatywnewykształconewobrębieróżnychformdziałalności
prawniczej,zabezpieczonegroźbąprzymusu.
Wniniejszymopracowaniupodejmępróbęstworzeniatypologii
praktycznychkoncepcjiprawa,uwzględniającróżnicemiędzyichgłów-
nymizałożeniamimetafizycznymiiepistemologicznymi.Udowodnię,że
funkcjeigraniceprawamożnapojmowaćróżnie,wzależnościodzało-
żeńkonstytuującychdanąpraktycznąkoncepcjęprawa,orazżemożliwe
jestzastosowanietychsamychzałożeńipraktycznychkoncepcjiprawado
uzasadnianiazarównoposłuszeństwa,jakinieposłuszeństwawobecnorm
prawnych.Choćzistniejącychteoriiprawaniewynikająspójneuzasad-
nienianieposłuszeństwa(wobrębiewyróżnianychprzezemniekoncep-
cjipraktycznych),towichgłównychzałożeniachdasięodkryćparale-
lizmargumentówwysuwanychnarzeczposłuszeństwainieposłuszeństwa.
Nieposłuszeństwoobywatelskiewykraczawprawdziepozagraniceprawa
pozytywnego,pozostajejednakukrytympostulatemwszystkichkoncep-
cjiprawa.DystansujęsięzdecydowanieoddziedzictwaTrazymacha,czyli
poglądu,żeprawojestprzejawemwolisilniejszego.Tym,cowspólnedla
różnychtradycjiobywatelskiegonieposłuszeństwa,jestcośwręczprzeciw-
nego—docenienierolimiłościjakometodydziałaniaczynawetzasady
życia.
Wniniejszejpracystawiamsobiejednocześnietrzycele:praktyczny,
teoretycznyimetateoretyczny.Celpraktycznytowprowadzeniewproble-
matykęnieposłuszeństwaobywatelskiego,przedstawieniestanubadańoraz
omówieniegłównychproblemówzwiązanychztąkwestiąwdogmatyce
9
