Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp(nykurs)
woływanestopniowowkolejnychrozdziałachksiążki3.Wartojednak
jużnapoczątkuprzyjrzećsiębliżejsamejrelacjiżycie–szkoła,byzro-
zumieć,zczegowynikapopularnośćmetaforycznegorozumowania,łą-
czącegoobiesfery.Inspiracjęprzynosząwtymzakresiepraceczeskiego
pedagoga,JanaAmosaKomeńskiego,którywXVIIwieku,wdziele
Pampaedia,wykorzystujepojęcieszkołyflwsposóbraczejsymboliczny
niżrealny”4.Umotywowaniemetaforyjestwtymwypadkuwdużej
mierzereligine5,aledajepodstawydomyśleniaodoczesnejegzystencji
wkategoriachszkolnejplacówki:
Tak,jakdlacałegoroduludzkiegocałyświatjestszkołąodpradziejów
ażdokońca,takdlaposzczególnychludzicałeichżyciejestszkołą–od
kolebkiażdogrobu.NiedośćjestnawetmówićzaSeneką:flŻadenwiek
niejestzbytpóźnydlauczeniasię”
,aletrzebapowiedzieć:każdywiekjest
odpowiednidouczeniasię,ażycieludzkieniemainnegocelujaknauka.
Wszelakożyciaczłowiekanieograniczaaniśmierć,aninawetsamświat.
Każdy,ktosięurodziłczłowiekiem,musiiśćdalej,dosamejwiecznościtak
jakgdybydoniebiańskiejakademii.Wszystkowięc,cojąpoprzedza,jest
drogą,przysposobieniem,pracownią,szkołąniższą6.
PeterSloterdikpodkreślaznaczenieideiKomeńskiego,powołując
sięnainnąpracę,Vialucis:flJegodziełodajesięczytaćtak,jakgdyby
chciałonskorygowaćsłowaShakespeare’a:»Całyświattoscena/alu-
dzienanimtotylkoaktorzy«,zastępującjeteząprzeciwną:Całyświat
3Kontekstytejednakświadomiezarysowujędyskretnie,korzystająctyl-
kozwybranychkoncepcji,któremogąnajciekawiejoświetlićsensyuruchomione
przezomawianeprzykładypoetyckie.Niechciałam,bydoszłodosytuacji,wktórej
poezjawydawałabysięzaledwieilustracjądlatezantropologicznych,socjologicz-
nychczypedagogicznych.
4B.Suchodolski:Wstęp.W:J.A.Komeński:Pampaedia.Przeł.K.Remerowa.
Wrocław1973,s.XVI.
5PodobniejakwXIX-wiecznychrozważaniachunitariańskiegopastora
Orville’aDeweya,któryjednozkazańzaczynaoddiagnozy:flŻycietoszko-
ła”[flLifeisaschool”],anastępnierozwiatenkonceptwcelachdydaktycznych
(O.Dewey:DiscourseVII.W:Idem:DiscoursesonHumanLife.NewYork1841,s.100–
114).
6J.A.Komeński:Pampaediał,s.70.Edukację,jakodojściedowiedzynietyle
typowoszkolnej,coegzystencjalnej(dotyczącejsamoświadomości),widzitakże
SørenKierkegaard:flCzymżejestedukacja?Myślę,żetodroga,którąprzechodzi
pojedynczyczłowiek,abypoznaćsamegosiebie[ł]”(S.Kierkegaard:Bojaźńidrże‑
nie.Chorobanaśmierć.Przeł.J.Iwaszkiewicz.Warszawa1982,s.46).
