Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
k.etòsÅÜeWéOleï.Çòen.a
mgnienia–
Augenblick
stanąsiępóźniejprzedmiotemmyślowych
eksperymentóww
TakorzeczeZaratustra
.Wprzypowieściachtych,
oczymtraktujestudiumwIIczęścininiejszejpracy,związekwizual-
nościzmową,porządkiempoznaniaimetafizykąwystawionyzostaje
napoważnąpróbę.Terazmożnastwierdzićtylkoogólnie,iżinstytu-
cjonalizacjiwidzeniawpostaciwzrokocentryzmuNietzscheprzeciw-
stawiaucieleśnionączasowośćaktuspojrzenia.
Setkaoczu
Relacjamiędzyczasemaspojrzeniempozostajewzwiązkuzza-
gadnieniemsensorycznychwspółzależnościzachodzącychwakcie
percepcji.Naprzykładzieuczynionychw
Pieśninocy
aluzjidodzieła
Berniniegomożnabyłodostrzec,iżrównieżwodniesieniudoobiektu
sztukiwizualnejdominacjawidzialnościbywaskonfrontowanaztym,
coaudialne,muzyczneidotykowe.
UpoczątkówteoretycznejrefleksjiNietzschegonadestetyką
znajdujesięagonistycznakoncepcjarelacjimiędzymuzykąaobra-
zem.Wswejpierwszejksiążce
Narodzinachtragedii
dajeonanalizę
multisensorycznegoteatruinamatrycyantycznegospektakluzary-
sowujeróżnorodnesposobyoddziaływanianasiebiedziedzinsztuki.
Wtejfazie,wktórejnietrudnodostrzecechatwórczościipoglądów
estetycznychRichardaWagnera,hegemonemjestmuzyka–progra-
mowopodporządkowującasobieinnezmysłyłączniezewzrokiem.
Rozpatrzenierelacjimiędzyzmysłamizawierasięwrozległychanali-
zachduetuartystycznychpierwiastków:apollińskiejplastykiidioni-
zyjskiejmuzyki.
Wszerszejperspektywie,któraobejmujerównieżpóźniejszą„fi-
zjologięsztuki”,możnazauważyć,żeNietzschezwracasięprzede
wszystkimprzeciwoddzielaniu,izolowaniuzmysłów:„przywykli-
śmyniestetyrozkoszowaćsięsztukamizosobna:szaleństwogalerii
malarstwaisalikoncertowej.Absolutnesztukitosmutnewspółczes-
nezwyrodnienie”45.
Wwieluwypowiedziachzdojrzałegookresutwórczościczytelna
jesttendencjazwróconanietylkoprzeciwwyodrębnianiu,aletakże
hierarchizowaniuzmysłów(niebezpewnejprowokacjibezpreceden-
sowąrangęzyskujezmysłwęchu).Nietzscheujmujestrefyaktywno-
___
___
___
___
___
_
45PPII,204;[
Wirsindleidergewöhnt,dieKünsteinderVereinzelungzugenie-
Ben:WahnsinnderGemäldegalerieunddesKonzertsaals.DieabsolutenKünstesind
einetraurigemoderneUnart
.]KSA7,22.
2S
