Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nychnazywarodzajniesprawnościnarządówwymowyutrudnia-
jącejartykulację,coodrazupozwalamyślećotym,żedającasię
zauważyćwszerszejpanoramiezjawiskliterackichasynchroniana-
zywatakżeartystycznyproblemtemporalnydotyczącywypowia-
daniasiętwórczego.
Niewspółczesnośćifundującedoznanieasynchroniipozwa-
lająlepiejrozpoznaćsiędzisiaj,kiedyniecoprzywykliśmydomy-
śleniaohistoriiniewyłączniejakokonstrukciejęzykowymosoby
opowiadającejoniej,alerównieżjakooczymś,copodlegaakumu-
lacjomiekspresjomwformiedoświadczenia,pamięci,afektów,
sprawczościpewnychprzedmiotówmaterialnychitd.Toztego
powodumogławydarzyćsięrzeczrównieosobliwa,jakodzyska-
niepełniaktualności,czyliwrażeniateraźniejszejobecnościdrugiej
wojnyiHolokaustuwpolskiejliteraturzeporoku2000.Zdarzenia
tegorodzajuodwracająkierunekstrzałkiczasuikomplikująstruk-
turęczasowączytelniczychdoświadczeń,skorowypadkizroku,
powiedzmy,1941orazprocesyzachodząceokołoroku2000(czynię,
rzeczjasna,aluzjędoSąsiadówJanaTomaszaGrossa)stająsięnagle
asynchroniczniebliskieipotrzebnajestmetodalubróżnemetody
radzeniasobiezowąasynchronią,ztrwałątraumatycznąteraźniej-
sząobecnościątamtegoczasu.Niechciałbymjednaksprowadzać
omawianegoproblemudozagadnieniatraumy,araczejwskazać,że
uruchomionywpewnymmomencieprocesliterackimawłasnądy-
namikęrozwojową,osobnyrytmwydarzaniasię,copowoduje,że
pojawiającesięwdanymrokuminionegotrzydziestoleciautwory
bywałyjedynieczęściowoskorelowanezezjawiskamiaktualnego
życialiterackiego,alebardzoczęstoistotniejszeokazywałysięich
własnerytmyorazkonieczności.Nieznamżadnegoprzekonujące-
godowodunato,żepowrótTadeuszaRóżewiczadopisaniapoezji
wlatachdziewięćdziesiątychwynikałzprzełomuustrojowego1989
roku,znamnatomiastdobrzeuzasadnioneopisyjegodoświadcze-
niacelowegozamilknięciaartystycznego,któregodługośćiprzebieg
niezwyklezgóryznanesamemupisarzowi,apowrótdopisania
zależyodprzekształceńowejpółjawnejsferyafektywno-doświad-
czeniowo-wolicjonalnej.PisarstwoMyśliwskiegopodlegastalepew-
28
AdamMickiewiczUniversityPress©2021