Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
waniedoświadczeniaczasu,takichjakwielotomowePoszukiwanie
straconegoczasuMarcelaProustaorazUlissesJamesaJoyce’a.Liczne
opisywanepotemprzezBartoszyńskiegopolskiepowieścioczasie
spowodowały,iżzaczętogopostrzegaćjakojednązwielkichfgur
semantycznychistałsięwyróżnionymobiektembadańrównież
wodniesieniudodziełwcześniejszychepok.Skutkiemtychprac
byłowieloaspektoweprzebadanieczasurozumianegojakoelement
kompozycyjny(lubstrukturalny)utworuliterackiego.
Niecopóźniejczasraczejprzestałnależećdopierwszoplanowych
przedmiotówbadańliterackich,czynawetszerzej-humanistycz-
nych,cojednaknieznaczy,żerefleksjanajegotematwjakiśdrama-
tycznysposóbzupełnieustała.Stalerozwijanabyłaijesttakzwana
flozofaczasu,przetwarzającaintelektualnienajnowszeodkrycia
teoriiwzględnościlubmodelefzykikwantowej.QuentinSmith,
MartinČapek
6
,awpolskiejflozofirecentywistaJózefBańka
7
wy-
pracowywalinowesposobymyślenianaprzykładoteraźniejszości,
zainspirowanelekturąrewelatorskichpraczdziedzinyfzyki.Do-
datkowopopularnośćosóbwrodzajuStephenaHawkinga
8
iCarlo
Rovelliego
9
spowodowała,żewiedzaowyobrażeniachtemporal-
nychwynikającychzodkryćnaukfzycznychorazastronomicznych
stałasięniemalproduktemkulturypopularnej.Dlaróżnychnurtów
badańkulturowychistotneznaczeniemająstudianadwykorzysty-
waniemczasu(time-usestudies).Określająonesposobyzagospodaro-
wywaniaposzczególnychsegmentówtemporalnychprzezjednostki
wżyciuspołecznymorazekonomicznym.Staleprowadzonesąpo-
6Głównestanowiskawypracowanewramachphilosophyoftimescharakteryzo-
wałFilipKobielawpracyFilozofaczasuRomanaIngardenawobecsporówozmienność
świata,Kraków2011.
7SpośródlicznychpracJózefaBańkiwartoprzywołać:Recentywizmwteorii
poznaniapraktycznego.Teraźniejszośćjakoczynnikrecepcjikulturowej,Katowice1983;
Ontologiabytuaktualnego.Próbazbudowaniaontologiiopartejnazałożeniachrecentywi-
zmu,Katowice1986;Traktatoczasie.Czasapoczuciedziejowościistnieniawkoncepcjach
recenztywizmuiprezentyzmu,Katowice1992.
8S.W.Hawking,Krótkahistoriaczasu.OdWielkiegoWybuchudoczarnychdziur,
przeł.P.Amsterdamski,Warszawa1990.
9C.Rovelli,Tajemnicaczasu,przeł.J.K.Ochab,Łódź2019.
8
AdamMickiewiczUniversityPress©2021
