Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.KOMPOZYCJA
17
słowa,aletakżeprzezichbrzmienie,melodięwiersza,powracające
metafory,przeznastrójiobrazsceniczny.Wyspiańskiprzedstawiał
swojąpropozycjęnowegorozumieniasztukiteatrujakokreacjiauto-
nomicznejrzeczywistości,któraniczegonienaśladuje.Jejtwórca
prowadzigręzprawamiiznakamiświatapozascenicznego,anie
podporządkowujesięim.
III.KOMPOZYCJA
AutorNocylistopadowejprzeplataróżneplanymetafizyczneihi-
storyczne.Wprowadzadoswojegodramatuwielegotowychelemen-
tów,odwołujesiędonajrozmaitszychtradycjiikontekstów,spajaje
wsynkretyczną,leczspójnącałość.Dziękitemuudajemusięuzy-
skaćefektnarastającejwielopłaszczyznowości.Noclistopadową
możnawięcczytaćnakilkuróżnychpoziomach.Równocześniejed-
nakliniakonstrukcyjnategoutworuiśrodkiwyrazu,charakterypo-
stacisątakwyraziste,żefunkcjonująautonomicznie.Znajomość
kontekstówicorazszerzejwykorzystywanychpunktówodniesienia
możedopełniać,pogłębiaćlekturędramatu,niejestjednakniezbęd-
na.Możejednakrównieżwprowadzaćwbłąd,jeżelizapomnieć
otym,żeWyspiańskizawszeprzetwarza,modyfikujecytaty,polemi-
zujeznimiipodporządkowujewłasnymcelom.Ważniejszewięcniż
poszukiwaniezewnętrznychkontekstówwydajesięrozpoznawanie
funkcjiposzczególnychelementówwewnątrztekstu,ustalenieich
roliwbudowaniuakcji,aleteżiwydobycienapięćkształtujących
zmienny,pulsującynastrójcałości.
Posługującsięgotowymcytatem,Wyspiańskiuwydatniarolę
szczegółu,skupiananimuwagę,abyożywić,personalizowaćcytat-
-symbol.Nawetzacenęparadoksuzwrócićuwagęnajegorolę
wkonkretnej,jednorazowejsytuacjidramatycznej.NikeNapoleoni-
dówpojawiasięnasceniesama,zapowiedzianaczęstoprzytaczanym
poetyckimopisem:
ZnacietęNikeFidiaszową,
jaksandałwiążeszybka,
jakzezwróconąwgóręgłową
(tejbrak,gdyżdziełojestfragmentem),
