Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
III.KOMPOZYCJA
21
Takisposóbbudowaniadialoguułatwiłteżzderzeniepowstańcze-
gozrywuizaskoczeniawyższychoficerówwsłynnejsceniespotka-
niaNikeNapoleonidówiChłopickiego:
Wstańtyigłosemgromuuderzponadmęże!
Wimieniutwoimigłosiezwyciężę!
CHŁOPICKI
dominujegłosemnadzamieszaniem
Oddalciesiędodomówwspokoju!(V,188-190).
Generałwybierawięcspokójzamiastgromów.ChwilępóźniejtoNi-
ke,któramiaławzywaćdoboju,przypomnionapoleońskichtęskno-
tachgenerała.PrzepędzającuosabiającerewolucyjnyżywiołSatyry,
deklamujekwestię,którabrzmijakcytatztragediipseudoklasycz-
nej:
nOdejdźcie!-Niechsięzamknątejsalipodwoje
iniechdawnyporządekzajmiemiejsceswoje!”(V,207-208).
WchwiliwybuchuwojnyNikeprzypominaprzeszłość.Nakazując
powrótndawnegoporządku”-odwracabiegzdarzeń,hamujepo-
wstanie,któremiałowłaśniezburzyćwszelkiporządek.
Wykorzystaniewieloznacznościsłówpozwalaformułowaćzdania
osadzonewkonkretnejsytuacjimówiącegoirównocześniekomentu-
jącewydarzeniapowstania.Lelewelmówiusiłującodrysowaćśred-
niowiecznąmonetę:
Niejasnowidzę.-Kształtsięgubi.
przestajerysować[...]
Któż-?Czartoryski-ja-Niemcewicz.-
Lubeckimoże-?[...]
Sprawasięzaczyna.
Późno.
patrzykuzegarowi
Jużdziewiątagodzina(VI,89-91,93-94).
Nieostrośćwidzeniadotyczyzarównozatartychkonturówstarej
monety,jakilosówpowstania,stanowiącezaśsamodzielnezdanie
