Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Rozmowanumeru
Rok1918–rozmowazJanemJackiemBruskim
ukazemskicesarzaAleksandraII
z1876roku.Władzerosyjskiezabra-
niałyużywaniasamejnazwyUUkra-
ina”(oficjalnymiokreśleniamibyły
UMałorosja”lubUMałoruś”)orazdruku
ikolportowaniawydawnictwwjęzyku
ukraińskim.UMałorusini”traktowani
bylijakogruparegionalna,wchodząca
wskładwielkiego,Utrójjedynego”
narodurosyjskiego.Niepowinnodzi-
wić,żeuproguXXwiekuprzedsta-
wicielenaddnieprzańskiejinteligencji
ukraińskiej(środowiskazresztądość
nielicznego)marzyliconajwyżejoroz-
szerzeniuzakresuswobódkulturalnych
iuznaniuprawaUkraińcówdonarodo-
wejodrębności.
Jaksilnabyławtedyświadomość
narodowawśródmieszkańcówdzi-
siejszejUkrainy?
W1911rokuLeonWasilewski,pol-
skibadaczsprawnarodowościowych,
oceniłdośćtrafniewswojejpracy
Ukrainaisprawaukraińska,żeUkra-
ińcysąwciążjeszczebardziejmate-
riałemetnograficznymniżnarodem.
Konstatacjatadotyczyławwiększym
stopniuterenówNaddnieprzaniż
wschodniejGalicji.Naziemiachpod-
ległychHabsburgomideenarodowe
wyszłypozakrąginteligencji,zaczęły
docieraćnaukraińskąwieś,choćpro-
cestenwyraźnieprzyśpieszyłdopiero
wlatachIwojnyświatowej.Możemy
zaryzykowaćtwierdzenie,żewGalicji
zaczęływtymczasietworzyćsięjuż
zrębyinstytucjispołeczeństwaobywa-
telskiego.Niemożnategowżadnym
raziepowiedziećoUkrainierosyjskiej,
gdzietrwająceponaddwieścielat
kolonizatorskierządyzahamowały
procestworzeniasięspołeczeństwa
opełnejstrukturze.Miejscowewar-
stwywyższebyłybądźobcegopocho-
dzenia,bądźzrusyfikowane.Obojętny
wobecukraińskiejideinarodowej
pozostawałrównieżwielkoprzemy-
słowyproletariatDonbasu,Kijowa,
CharkowaczyJekaterynosławia.Bazą
dlaruchuukraińskiegobyłygłównie
masychłopskie,zdradzającejednak
raczejpoczuciepewnegoterytorial-
negopatriotyzmuniżnowoczesne
sentymentynarodowe–to,coukra-
ińskichchłopówłączyło,toprzede
wszystkimelementarnepoczucie
odrębnościiniechęćwobecWiel-
korusów,nazywanychpogardliwie
Ukacapami”
.Poparciewsidlaideinaro-
dowejgłoszonejprzezinteligencję
byłoniepewne,codałoosobieznać
wczasierewolucji.Chłopipocząt-
kowoopowiedzielisięzaprogramem
UkraińskiejCentralnejRady,aledosyć
szybkoprzenieśliswesympatienabol-
szewików.Witalipotemwkraczającą
naUkrainęrosyjskąArmięOchotni-
czągenerałaAntonaDenikina,bypo
kilkutygodniachorganizowaćjużna
tyłachUbiałych”powstania.Niektórzy
badaczehistoriiUkrainypodkreślają,
żeniebyłonatychterenachjednej
rewolucji,toczyłysięnatomiasttrzy
rewolucjeparalelne:wmiastachrewo-
lucjarosyjskazmagałasięzukraińską
