Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkrespreklasycznywMezoameryce(2500p.n.e.-200n.e.)
37
rozmiary,pojawiłysiębudowleceremonialne,apewnewioskiprzekształciły
sięwwiększeibardziejzaludnioneosady,podczasgdymniejszeosiedla
prawdopodobniebyłyimpodporządkowane.Obokdomówpobudowano
szyby,używanejakomagazyny.Zmarłychgrzebanowpobliżumieszkań,pod
podłogąlubwporzuconychszybach.Podstawowymźródłemutrzymania
stałosięjużrolnictwo,chociażniezaniknęłyzbieractwo,łowiectwoirybo-
łówstwo.Polauprawneznajdowałysięnabrzegachjeziorlubnarówninach
aluwialnychtworzonychprzezrzeki.Porazpierwszyzaczętowytwarzaćna-
czyniaifigurkizterakoty,atechnikitegowczesnegogarncarstwabyłyjuż
bardzowyszukane.Jednakżewprzypadkuwiększościregionówniedysponu-
jemywcześniejszymiformamiartefaktów,dlategouważasię,żeprzynaj-
mniejczęściowomiałyoneswoichprekursorówwjakimśodległymmiejscu,
takimjakPuertoHormigawKolumbii,gdziejużprzed3000p.n.e.wytwa-
rzanotoporną,źlewypalonąipozbawionądekoracjiceramikę.Wnadmor-
skichregionachMezoamerykiuprawianomaniokpochodzącyzpołudnia
kontynentu-cozkoleiprzemawiazaistnieniemkontaktówpoprzezwy-
brzeżePacyfiku.WtensamsposóbudomowionawMezoamerycekukurydza
pojawiłasięwtymsamymczasiewAmerycePołudniowej.
WdolinieTehuacánosiedliłysięgrupy,którezaczęłyudomawiaćróżne
gatunkidzikichroślin,m.in.kukurydzę,podczasgdynadjezioremChalco
wośrodkuTlapacoya-Zohapilcozaczętosystematycznieuprawiaćszarłat
(amarant,amarantus)8,dynię,kolczoch9,paprykęchili,kukurydzęimałezie-
lonepomidory10.Używanieglinianejceramikistanowiwyznacznikpoczątku
osiadłegotrybużycia,gdyżdlaspołeczeństwakoczowniczegomałoopłacal-
nejesttransportowanienawłasnychbarkachkruchejzastawy.Najstarszy
obiektceramicznyznalezionywMezoamerycetofigurkadatowanana
3200p.n.e.,pochodzącazTlapacoiwstanieMeksyk.Jesttoprzedmiotan-
tropomorficznyokorpusiecylindrycznym,bezramioniust,zzaznaczonymi
punktowooczami.CeramikaPurrónzTehuacán,bardzokrucha,oporowa-
tymwnętrzuizewnętrznejstroniewbarwachodbeżowejdokawowej,była
wyrabianaok.2030p.n.e.istanowijednąznajstarszychtradycjinaczyń
8Szarłat(Amaranthus,nah.Huautli)toroślinazrodzinyszarłowatych(Amaranthaceae)wy-
korzystywanajakoźródłoziarnaowysokiejwartościodżywczej.Cenionajakoalternatywazbóż
wregionachotrudnymklimacieorazzuwaginawłaściwościlecznicze.Wczasachkolonialnych
uważanazabałwochwalcząipraktyczniezakazanazewzględunasilneprzedhiszpańskiekono-
tacjereligijne(zamarantuimiodurobionojadalnefigurkibóstwużywanewniektórych
przedhiszpańskichceremoniachreligijnych)(przyp.tłum.ired.).
9Kolczochjadalny(Sechiumedule,hiszp.chayote)jestgatunkiemroślinyzrodzinydynio-
watych(Cucurbitaceae).Maduże,zielonejadalneowoceiodwiekówwykorzystywanyjest
wkuchnimeksykańskiej(przyp.tłum.ired.).
10Miechunkapomidorowa(Physalisixocarpa,hiszp.tomatillo,tomateverde)mazielone,kwa-
śneowoce,przypominającewyglądemismakiempomidory.Dodziśjestważnymskładnikiem
wieludańisosówkuchnimeksykańskiej(przyp.tłum.).
