Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OkrespreklasycznywMezoameryce(2500p.n.e.-200n.e.)
55
(wjęzykuzapoteckim:1-Xoo)kalendarzarytualnegoliczącego260dni(piye
wjęzykuzapoteckim),przyczymdatatamogłabyćjegoantroponimem.
Wypadazauważyć,żeoiletematykarzeźbolmeckichzdawałasięskupiaćna
osobachwładców,otylezabytkizOaxakipodkreślaływybitneumiejętności
wojennedygnitarzy:zdobywaniejeńcówiodnoszeniezwycięstw.
NarozległychobszarachVeracruzznajdujemyśladywskazującenacią-
głośćprocesuzasiedlaniaprzynajmniejodśrodkowegookresupreklasyczne-
go,zwłaszczawdolnymbiegurzekiNautla.Wregionietymznaleziony
zostałpochodzącyzowejepokikamiennyfragmenttzw.jarzma,czylirzeźby
wotywnejbędącejjednymzelementówgrywpelotę,cosugerujepraktyko-
wanietejdziałalnościrytualnej.
ZpodanychwcześniejinformacjinatematjęzykaOlmekówmożnawy-
wnioskować,żemieszkańcyprzesmykuTehuantepec,zarównocizWybrzeża
Zatokowego,jakicizwybrzeżaPacyfiku,musielinależećdorodzinyjęzyko-
wejmixe-zoque.DlategoteżDolmekizacjiMazatán”,czyliekspansjikultury
olmeckiejwkierunkuregionuSoconusco,któranastąpiłapodczasfazy
Cuadros(1150-950p.n.e.),prawdopodobniesprzyjałosilnepodobieństwo
językowe.CentrumizachodniaczęśćstanuChiapasrównieżuczestniczyły
wtejtradycji,gdyżdużeośrodkizkonstrukcjamiziemnymi,platformami,
różnymibudowlamizkamienia(akropolami)ibudynkamidogrywpelotę
odnalezionowośmiumiejscachwielkiejnizinyChiapasorazwinnychloka-
lizacjachwśrodkowymbiegurzekiGrijalva,m.in.wSanIsidro.Wtymsa-
mymstanieznalezionowielerzeźbmegalitycznych(np.StelaPadrePiedra),
reliefównaskalnych(jakReliefzXocireliefyzPijijiapan)orazniezliczone
obiektyprzenośne(berła,statuetki,siekierki,napierśnikiitp.),wszystkie
zikonografiąwstyluolmeckim.Wlatach1000-750p.n.e.zwiększyłysię
rozmiary,liczbaludnościirozplanowaniearchitektoniczneośrodkównapa-
cyficznymwybrzeżuGwatemali.NabrzegachrzekiNaranjopanującaelita
zarządzałamałąosadą,którazczasemmiałaprzyciągnąćwielkąliczbęlud-
nościdziękieksploatacjizasobównaturalnychiskutecznemuhandlowidale-
kosiężnemu.Wośrodkutym,znanymjakoLaBlanca(900-600p.n.e.),
wzniesionobudowleocharakterzepublicznym,wtymczterykopceziemne
do10mwysokościidużowyższybudynek-Kopiec1.W600r.p.n.e.świet-
nośćLaBlancadobiegłakońca,ananowąstolicępolitycznąregionuwyrosło
ElUjuxte.Jednakrozkwittegoośrodkaprzypadanapóźnyokrespreklasycz-
ny.NawybrzeżuSalwadorumiędzy800a600r.p.n.e.ośrodekChalchuapa
wyróżniałsięznacznymrozwojemibudynkami,któreosiągaływysokośćbli-
skąStrukturzeE3-1(wchodzącejwskładGrupyTrapiche),atakżeutrzymy-
waniemdalekosiężnychpołączeńhandlowych,prestiżowymidobrami
egzotycznymi,wielkimirzeźbionymimonumentamiiceramikąmalowaną
powypaleniu.Zarównopłaskorzeźby,jakinaczyniareprezentująstylpodob-
nydoobiektówzChalcatzingo,copotwierdzaczęstekontaktymiędzyróżny-
miośrodkamiwowejepoce.ZtegosamegookresupochodziKopiec30a
