Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Detoksykacjawątroby
koszyczkikwiatowemająśrednicędo25cm(zwykle10-15cm),majągrube
imięsistednoorazokrywykwiatowe,którezachodząjednanadrugąiosła-
niająkwiatybarwypurpurowofioletowej.Dnakoszyczkówkwiatowych
idolnełuskiokrywkwiatostanówsąjadalne,podwarunkiemniedopuszcze-
niadorozwinięciasiękwiatów.Karczochzaliczanyjestdonajstarszychwa-
rzywuprawianychprzezludzi,ajegowłaściwościopisanebyłyjużwIVwie-
kup.n.e.przezuczniaArystotelesa-Teofrasta.Karczochpoczątkowo
stosowanybyłprzyproblemachtrawiennych,anastępnieprzydolegliwo-
ściachwątrobyorazżółtaczce.Karczochjestpopularnąroślinąjadalną
wkrajachśródziemnomorskich-weFrancji,Hiszpanii,Włoszech,nato-
miastwPolscejesttraktowanyjakroślinaegzotyczna.Jadalnesączęści
główkikwiatostanówpousunięciuzewnętrznychstwardniałychłusekokry-
wy,pozostałemięsistekońcełuskowatychokrywkwiatostanu,kwiatostan,
jegodnoorazkrótkikoniecłodygi.Ustarszychpąkówjadalnejesttylkodno
kwiatowe,spożywanepouprzednimugotowaniu,usmażeniulubupiecze-
niu.WeWłoszechmłodegłówkikwiatowepougotowaniuzalewasięoliwą
iprzechowuje.Substancjeaktywne:najsilniejsząaktywnośćfarmakolo-
gicznąwykazująfenoleiichestry,flawonoidy,laktonyseskwiterpenów.
Działanie:
•Fenolestanowią0,02-2%suchejmasyliściizielakarczocha,najważniej-
szetokwaschlorogenowyi1,5-dikawoilochinowy(cynaryna).Cynaryna
madziałanieżółciopędne(cholagogum),żółciotwórcze(cholereticum),hi-
polipemiczne.Fenolewykazująaktywnośćantyoksydacyjną,przeciwza-
palną,nootropową9.Łącznazawartośćzwiązkówfenolowychjestpodob-
nawdojrzałychiniedojrzałychkarczochachoraz-cojestewenementem
-wzrastapougotowaniu.Niedojrzałagotowanaroślinawykazujenaj-
większąilośćcynaryny,kwasukawowegoichlorogenowego.Cynaryna
działadiuretyczneipowodujeintensyfikacjęsyntezymocznikawwątro-
bieorazwzrostnerkowegowydalaniamocznikaiwody.Wtrakcieaplika-
cjizawartośćmocznikawsurowicygwałtowniespada.
•Flawonoidystanowią0,1-2%suchejmasy;sąto7-O-glukozydluteoliny
(cynarozyd),7-O-rutynozydluteoliny(skolimozyd),luteolina.Kwasyka-
woilochinoweiflawonoidysąmarkeramiaktywnościijakościsurowca.
Cynarozydwykazujedziałanieantyoksydacyjneorazhipolipemiczne(ob-
niżastężenieDzłego”cholesteroluLDL);zespółflawonoidówkarczocha
działasilniehepatoprotekcyjnieiprzeciwutleniająco,zwiększaaktyw-
nośćpromotoraśródbłonkowejsyntetazytlenkuazotu(eNOS),którypo-
9Substancjenootropowepodwyższająludzkiezdolnościpoznawcze(funkcjeimożliwości
mózgu).
19
