Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wokresienowożytnymwydawnictwakalendarzowepełniłyniewątpli-
wieistotnąrolęwżyciuumysłowymówczesnegospołeczeństwa.Wlite-
raturzeprzedmiotuniejednokrotnieokreślasięjemianempierwszych
książekocharakterzemasowym1.Stanowiłyonebowiem,zarazpoPiśmie
Świętymorazelementarzach,grupęnajchętniejkupowanychiczytanych
pozycjiwydawniczych.Adresowanebyłydomożliwieszerokiegogrona
odbiorców,niezależnieodwyznaniaiprzynależnościspołecznej2.
Treścidrukówkalendarzowychcechowałdalekoposuniętypragma-
tyzm.Byłyonesilniezwiązanezżyciemcodziennymiumysłowościąepoki
nowożytnej.Musiałyonewięcwychodzićnaprzeciwzapotrzebowaniu
społecznemu.Drukitemiałyodgrywaćprzedewszystkimrolępunktu
orientacyjnegonaosiczasu,dziękiktóremumożliwebyłoUoswojenie”
budzącejniepokójperspektywyczasuprzyszłego.Spełniałyonerównież
funkcjęporadników,pomagałyczytelnikowiwjegocodziennychzaję-
ciach,wpoznawaniuotaczającegoświata,atakżeuczyłydbaniaowłas-
1BogdanRok,Kalendarzejakonośnikinformacjiiwiedzy,[w:]Rozprawyzdzie-
jówXVIIIwieku.Zdziejówkomunikacjisocjalnejepokinowożytnej,red.JerzyWojto-
wicz,Toruń1993,s.103.
2BronisławBaczko,HenrykHinz,Kalendarzpółstuletni1750-1800,War-
szawa1975,s.12-13;MałgorzataGorczyńska,Lękiiniepokojenakartachka-
lendarzypolskichzdrugiejpołowyXVIIIwieku,UWiekiStareiNowe”,t.3,2003,
s.55;BogdanRok,Staropolskieksiążkijakoźródłodobadańnadmentalnością,
UActaUniversitatisWratislaviensis”,nr2675,Wrocław2004,s.286;Nagrun-
cieśląskim,zarównowtytułach,jakisamychtreściachdrukówbrakprecy-
zyjnegookreśleniagrupyczytelniczej.Bylinimizapewnewszyscyci,którzy
posiedliumiejętnośćczytania.Moglitowięcbyćzarównoprzedstawiciele
szlachty,mieszczaństwa,duchowieństwa,pośredniorównieżchłopstwa,nie-
zależnieodwyznania:U[ł]ZumGebrauchsowohlderCatholischenalsEvan-
gelischeneingerichtet[ł]”.Odmienniezaśbywałonaprzykładnagrun-
ciepraskim,gdziegrupaodbiorcówzostaładokładniesprecyzowana.Były
oneadresowanedomieszczaństwapraskiego:U[ł]kupotřeběVřednjkům
/Pjsařům/Hystorykům/Prokurátorům/Kupcům/aObchodywsseligaké
wedaucým[ł]”.
