Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Próbującpojęciowodookreślićtreśćpojęciaświatopogląd,któregobędę
dalejużywałnaokreśleniestanowiskanowychateistów,należałobywy-
mienićnastępującejegocechy:
-
Popierwsze,światopogląduniepowinnosiępojmowaćwkategoriach
etnolingwistycznych,czylitak,jakterminten-Weltansicht-ro-
zumiałWilhelmvonHumboldt
7
.WXIXwieku,stuleciunarodzin
państwnarodowych,utożsamianieświatopogląduzzestawemprze-
konańkonkretnejgrupyjęzykowejbyłozrozumiałe.Transnarodowa
współczesnośćzałożenieouwspólnotowionym(językowoietnicznie)
światopoglądzieczynizbędnym,cooczywiścienieoznacza,żepróby
przywróceniatakiegorozumieniaświatopogląduniesąiniebędąpo-
dejmowane.
-
Podrugie,nieujmujęświatopoglądówwsformalizowanychkategoriach,
jakiezaproponowałnaprzykładLeoApostel[Aerts1994],arozwinął
ClémentVidal[2012],uktórychsąoneindywidualnymibądźzbiorowy-
mideskryptywnymimodelamiświata,odpowiadającyminanurtujące
pytaniaegzystencjalne(coistnieje?,dokądzmierzamy?,copowinienem
czynić?),naktórewciążnowychodpowiedziudzielajądyscyplinyfilozo-
ficzne(wgApostelafuturologia,aksjologia,epistemologia,prakseologia
czyetiologia).Interesująmnieraczejświatopoglądywszerszymrozu-
mieniu(którychfilozoficznąanalizędopieromożnaprzeprowadzić,ale
nieredukującichdofilozofii),amniejichzwiązekzklasycznymidzie-
dzinamifilozofii.ZbytsurowesąteżwymogistawianeprzezApostela
iVidalaświatopoglądom8.
-
Tożsamośćświatopoglądugwarantowanajestnadwasposoby.Popierw-
sze,wsensieścisłymświatopogląd,nawetbardzozróżnicowanywe-
wnętrznie,pozostajejednymświatopoglądem,jeślijegoużytkownikiem
jestwdanymmomencieokreślonajednostka.Podrugie,zajedenświa-
topoglądmożemyuznaćzestawpodzielanychprzezwielepodmiotów
wartościizbudowanychnanichprzekonań,oilesąonewystarczająco
obszerneitworząwzględniespójnąwizjęświata.Tympierwszymrozu-
mieniemświatopogląduzajmowaćsięwinnapsychologiaiinnenauki
szczegółowe.Abyuniknąćnieścisłościpojęciowych,nazywaćjebędę
Światopogląd
29
7
SpecyfikęetnolingwistycznegorozumieniaterminuWeltansichtuHumboldtaomawia
Underhill[2009].
8
Widaćtojużwdefinicji:nŚwiatopoglądtospójnyzbiórpojęćiteorematów,którymusi
pozwolićnamnaskonstruowanieglobalnegoobrazuświataiwtensposóbnazrozumie-
nietakwieluelementównaszegodoświadczenia,jaktomożliwe”[Aerts1994:8].
