Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przezWłodzimierzaBoleckiegowpostacisiedmiudominant:symbolizmu,
witalizmu,esencjalizmu,relacjonizmu,konwencjonalizmu,poetyckości
ikonstruktywizmu80-sąnieistotne.Dlabadańnadautotematyzmemklu-
czoweokazujesięjednakpowiązaniemodernizmuzposzukiwaniamidzieła
doskonałego,spełniającegofantazjępełnejsamozwrotnościwynikającązkry-
zysuprzedstawienia,orazzfetyszemformy81.Wtymsensiewypadniezgodzić
sięzNiewiadomskim,któryzauważał,żeskłonnośćdorozważańowłasnej
specyficeokazaćsięmożnejednązkonstytutywnychcechmodernizmu82.
Awangardarozumianajakonkrytyczneostrze”modernizmu,przynoszą-
ceideęciągłegoeksperymentuiteoriędziełajakoartefaktu,stanowiwpew-
nymsensierozwinięcieobecnejjużwprojekciemodernistycznymkoncepcji
utworówautotematycznychjakoautonomizujacychformę.Postrzeganieowej
formybyłojednakniecoróżneodromantycznegoimodernistycznego:ruchy
awangardowewidziećmożnawzakresiepraktyksamozwrotnychjakojesz-
czewyraźniejantynowoczesne,sprzeciwiającesięrozszczepieniuutworówna
warstwęprzedstawiającąiprzedstawianąprzezkategorięreprezentacji,alebyć
możejużniewceluodnalezieniadzieładoskonałegojakoesencjiliteratury.
Jakkolwiekmyśleniemetafizyczneniebyłoawangardzieobceinawet
skrajniekonstruktywistyczneprojektyotwieraćsięmogłynainterpretacje
metafizyczne,byłato-mówiącostrożnie-metafizykaniecoinnegotypu.
Oiledzieławysokiegomodernizmuprowadziłysweposzukiwaniawzakresie
esencjilubgranicliteratury(którejutworydoskonalesamozwrotnemogłybyć
radykalnymprzejawem)raczejwcelachmetafizycznejspekulacji(jakbardzo
npuste”dziełodasięstworzyć?)lubmetafizycznejtęsknotyzautraconąjed-
nością(dlaczegoniemożliwejestdzieło,którespajato,coprzedstawiające,
ztym,coprzedstawiane?),otyletwórczośćawangardowa-jakkolwiektakże
wpodobnetematyzaangażowana-wyraźniejpodkreślałabędziezasadniczą
możliwośćprzekroczeniarozdźwiękumiędzyliteraturąażyciem,angażując
nmówiącąformę”artystycznychobiektów-autonomicznychbytów-waran-
żacjępolitycznejsceny.Jednocześniezdarzałosię,żeruchyawangardowe
skupiałysięnawykazywaniuantymetafizycznychwłaściwościdziełjakowy-
tworówpracyartysty(homofaber)ipodkreślaniuichkonstruktywizmu.Jak-
kolwiekjednakruchytechętnieformułowałypoetyckieprogramy-zarówno
80Zob.W
.Bolecki,Modernizmwliteraturzepolskiej,dz.cyt.,s.24-25.
81PisałotymmiędzyinnymiWłodzimierzBolecki:n«Nowasztuka»niemiałasię
zaczynać-jakdotychczas-oddodawaniaformydoprzedmiotu,leczodwrotnie.Jejini-
cjalnymelementemstawałasięforma,podczaskształtowaniaktórejprzedmiotdopierosię
wyłaniał”
,Modernizmwliteraturzepolskiejł,dz.cyt.,s.31.
82Zob.A.Niewiadomski,Światyzjawnychsłów,dz.cyt.,s.9.
37
