Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sztukisłowaisamejmowy.Problemytejednakniewygasły;jakwskazywał
PawełKaczmarski,komentującyhistorycznoliterackieikrytycznepróbyusta-
nawianiadatprzełomowychdlapoezjiostatnichdziesięcioleci,zagadnienie
referencjitekstuprzezcałytenczasleżałowgruncierzeczywcentrumuwagi
badaczyibadaczek,przyjmującjednakobliczerozmowynatematniezrozu-
miałościpoezjiijejpolityczności1.Poezjaniezrozumiałatobowiemta,która
zrywazprostorozumianąreferencją-jejinterpretacjiniedasięsprowadzić
dookreślonejopowieściorzeczywistości;zamiasttegoeksplorujeonamoż-
liwościjęzykaiartystycznejformynasposoby,któreniedająsięzredukować
dopoziomuprzedstawienia.Tymsamymproblemreferencjalnościtekstu
prowadzinasprostokuzagadnieniufunkcjonowaniadziełsztukiwsferze
społecznejipolitycznej:czyutwórpozbawionyodniesieńdorzeczywistości
majakikolwiekpotencjałemancypacyjny?Iprzeciwnie:czywskapitalizowa-
nymświecietonietakiedziełowłaśnie,któreoferujenammodelalternatyw-
negomikrokosmosu,maszansęwymknąćsięwszelkimograniczeniom?
Podobnepytania-sformułowanetuoczywiściewogromnymuproszcze-
niu-dodziśnapędzająrozmaitekrytycznoliterackieiteoretycznedebaty.
Utworysamozwrotnejakodomniemanaformamodernistycznejpoezjinie-
przedstawieniowej-czyteżprzedstawieniowejparadoksalnie,bousiłującej
przedstawićsamąsiebie-wpewnymsensiestanowiązatemtenrodzajwy-
twórczości,którysytuujesięnastykuzagadnieńwdużejmierzedefiniujących
stanwspółczesnychbadańnadliteraturą.Literaturategotypu,łatwoprowa-
dzącadointerpretacyjnegoimpasu,motywowaćnasmożetakżedoposzuki-
waniaodmiennychsposobówinterpretacjitekstów:takich,któreopieraćsię
będąnienaśledzeniuichsensówiodniesień,leczraczejnabadaniumożli-
wościznaczącejliterackiejformyorazwytwarzanychprzeznią-anienaśla-
dowanych-stanówrzeczy.Wtymsensieutworyfaktycznieautotematycz-
ne-jakpokazaćmaniniejszarozprawa,sytuującajewspecyficznejrelacji
wobecinnychtekstówmetarefleksyjnych-raczejkreująświaty,niżjeopisują;
ichdziałanieopierasięraczejnaruchomościartefaktuigenerowanychprzez
niegomodelachrzeczywistościniżnatym,doczegoartefakttenmiałbysię
odnosić.Byćmożenajwyraźniejwidaćtonaprzykładzietekstówanalizowa-
nychprzezemniewczwartymrozdziale,gdzieskupiamsięwłaśnienamate-
rialnościutworu-niepodległejformy,orazjednocześnienatym,jakieszan-
semadanaformawzakresiebudowaniaprzestrzenirządzącejsięwłasnymi
1Krytykwskazuje,żeporuszanewnichkwestiesprowadzićmożnabyłowłaśniedo
zagadnieniaszans(ichęci)nareprezentacjęrzeczywistościwsztuce.Zob.P
.Kaczmarski,
Jakieśdziwneprzeczucie,jakprzedświatakońcem.Argumentyzanowącezurą,nWielogłos”
2020,nr1,s.104.
8
