Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
S.Kierkegaard,Ochrześcijaństwie
wczłowiekaodcałkieminnejstrony,wpierwbowiembyłabyodczuwa-
na,adopieropotempoznawana2.Ichoćbynawetfilozofiazwróciłauwagę
nawielkąliczbęludzi,którzy,żyjąc,sąprzekonanioswojejpotrzebie
zbawieniaiorzeczywistymzbawieniu,tomogłabywprawdzierzucićsię
nanie3-(aczkolwiekmożliwejestrównież,żepopadłabywtrudność,
gdyżchrześcijaństwowymagawramachpróbywżyciasięwnie,lecz
zpewnościąrównieżświadomościzbawienia4,igdybyczłowiekjązatrzy-
małwmomencierozważania,toporzuciłbyswojąfilozofię,iprzywiązał-
bysiędotejostatniej,wtedyzabrakłobymusubstratudoswojejrefleksji
izpewnościąmógłbyoglądaćsiędotyłunato,conajwyższe,jakona
cośprzeszłego,gdybyonwłaśniewtejżechwilimusiałzaprzeczyćpraw-
dziwejrealności(sandeRealitet)m,mianowiciejakofilozof)-ipróbować
rozumiećtoprzekonanieludzi;aleztegopowodunieuznałabyjednak
koniecznościzbawienia.Tuwogólnościznajdujesiępochłaniającagłębia:
chrześcijaństwoosądzaludzkiepoznaniejakoniedostatecznezewzględu
nagrzech,którykorygujechrześcijaństwo;filozofjakoczłowiekpróbuje
właśnieprzedstawićsobierelacjęBogaiświata;dlategorezultatzwykle
możebyćuznanyzaograniczony,naileczłowiekjestograniczonąistotą,
leczjestjednocześnienajwiększymmożliwymrezultatemdlaczłowieka
jakoczłowieka.Filozofmożewprawdziedojśćdoideiludzkiegogrzechu,
leczztegoniewynika,iżuznajeon,żeczłowiekpotrzebujezbawienia,
przynajmniejzbawienia,które-jakokorespondującezogólnągrzeszno-
ściąstworzenia-musibyćprzeniesionenaBoga,leczraczejzbawienia
relatywnego(toznaczy:człowieksamsiebiezbawia).Więcej,chciałbyon
właśniewezwaćczłowiekadozapomnieniaoprzeszłości,gdyżzpowodu
swojejwzmożonejaktywnościniemanatoczasu.
17października1835
2WDerchristlicheGlaubeSchleiermacherpisze:»Pobożnośćwsobieniejestaniwiedzą,
aniczynem,leczskłonnościąipewnościąuczucia»,Bd.1,Leipzig1821,§8.
3TuznowuK.odnosisiędoSchleiermachera,którysugeruje,żebyćmoże
wfilozofiireligiidałobysięprzedstawićwewnętrznycharakterchrześcijaństwa.Por.Der
christlicheGlaube,Bd.1,s.76.PóźniejtądrogąpójdzieG.W.F.Hegel(1770-1831).
4OdnoszącsiędoSchleiermacheraDerchristlicheGlaube,§11,3,K.(Pap.IC21)pisze:
»leczrelacjadozbawieniatylkoztegopowoduistniejewkażdejchrześcijańskiejświa-
domości,żeZałożycielchrześcijańskiegospołeczeństwajestZbawcą;itylkowtenspo-
sóbChrystusjestZałożycielempobożnegospołeczeństwa,gdyjegoczłonkowiestająsię
przezNiegoświadomizbawienia».
m»Filozofiamusialboakceptowaćoptymizmalbo-rozpaczać».
