Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ekonomiczna„zasłonaniewiedzy”.Regulacjaopodatkowania...
13
zatajeniainformacjiosobieiswoimdziałaniuetykaifilozofiaspołecznawiąże
zaśodczasównajdawniejszychzokazjądodokonywaniadowolnychmanipula-
cjiipoczuciemzwolnieniazetycznejodpowiedzialnościwmomenciepozbawie-
niajakiegokolwieknadzoru17.Niechęćdo„grywotwartekarty”wydajesięwięc
czymśjasnymizrozumiałymprzedewszystkimwprzypadkutych,którzymają
doinformacjinajwiększydostępimogąztegodostępuczerpaćnajwiększekorzy-
ści.Wprostymprzełożeniu:jestniekorzystnadlaosóbonajbardziejkorzystnym
statusieekonomicznym.
Jednostkiigrupyspołecznemniejuprzywilejowane(wnaszymprzypadku:
cieszącesięmniejszymdobrobytem)ibezRawlsowskiejzasadymająwswoimin-
teresiejaknajwiększąpoprawęwłasnychwarunkówegzystencjalnych.Natomiast
ci,którzystanowiąnajbardziejuprzywilejowanewarstwyspołeczeństwa,niemają
bezpośredniejkorzyścizrezygnowaniaz„otwartychkart”.Jeślipoduwagębrać
jedynieichinteresekonomiczny,zgodanaprzyjęciemyślowegoeksperymentu
Rawlsawydawałabysięzichpunktuwidzeniairracjonalna.Możnawprawdzie
argumentować,żeionimoglibywpewnymmomencie,np.naskuteknieocze-
kiwanegobankructwaczyzmianyreżimupolitycznego,znaleźćsiępodrugiej
stroniedrabinyspołecznej-zbogatychstaćsięubogimi,zosóbuwładzy-prześ-
ladowanymi.WświetletegoryzykamodelRawlsowskinabrałbydlanichwiększej
sensowności:przyrelatywnieniewielkimobniżeniupoziomuwłasnegokomfortu
życiazabezpieczylibynietylkointereszewnętrznejwobecnichsamychklasyspo-
łecznej,alei-potencjalnie-własny.Pytanie(wkraczającejużwsferępsychologii
iwychodzącepozaramytegotekstu)brzmioczywiście,nailetakamotywacja
możewogólebyćdlanajbogatszychemocjonalnieiintelektualnieprzekonująca-
tobędziejużzależałoprawdopodobnieodichosobistychpoglądów,skłonnoścido
ryzyka,pojęciasprawiedliwościitp.
PoglądRawlsowskiwydajesięiśćwparzezkoncepcjąintelektualizmuetyczne-
go18iKantowskimimperatywemmoralnym19.ZgodnieztradycjąKantowską,każą-
cą„postępowaćwyłączniewtakisposób,którychcielibyśmyuznaćzapowszechne
17
Por.Platon,Państwo.WtymkontekściewartoprzytoczyćmitoGigesieipierścieniu
niewidzialnościprzywołanyprzezPlatona.PasterzGigesodnalazłpierścień,któryuczyniłgo
niewidzialnym.ZjegopomocązamordowałkrólaLidiiipoślubiwszyjegomałżonkę,przejął
władzęwpaństwie.Glaukon,którywPlatońskimdialoguprzytaczatenmit,wysnuwanastę-
pującąkonkluzję:jeżeliniktniebyłbywstaniekontrolowaćnaszychwystępków,postępowa-
libyśmyzgodnieznasząwłasnąkorzyścią,ignorującwszelkienormymoralne.SamPlaton
oczywiściemocnoprotestowałprzeciwkotakiejpesymistycznejkoncepcjinaturyludzkiej,
jednakwydajesię,żeargumentacjaGlaukonapozostajewmocyjakowyzwaniedlawspółczes-
nejetykispołecznejipolitycznej.
18
Więcejnatemattegostanowiskaijegopotencjalnychimplikacjidlaetykiekonomii
wesejuautorówniniejszejpracy:B.Bukowski,M.Mierzejewski,Lepiejwiedzieć.Intelektu-
alizmetycznyjakonarzędziepomocniczewspółczesnejekonomii,https://zbp.pl/public/repozy-
torium/wydarzenia/images/czerwiec_2017/etyka/Lepiej_wiedzie.pdf(dostęp:14.03.2019).
19
Por.R.Johnson,Kant’sMoralPhilosophy,w:E.N.Zalta(red.),TeStanfordEncyclope-
dia...,op.cit.
