Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagadnieniaogólne,czyliomożliwychperspektywachanaliz
................................................................................
dostrojeniaregułkształtującychobapoziomykomunikacyjne
36
.Zabiegi
stylizacyjneorganizującekomunikacjęnapoziomiewewnątrztekstowym
wiążąsięściślezestatusembohaterów,wiedząnatemattegostatusu,
wjakąautorwyposażyłkreowanepostaci,rodzajemstrategiikonwersa-
cyjnych,którepostaćstosujetrwalelubokazjonalnie.Ujmujączagadnienie
odstronybudowydialogu,trzebawskazaćnażonglowanieskryptami
(scenariuszamikomunikacyjnymi),cosprawia,żedialogi,przypozorach
niezborności,chaosuigroteskowychniedopasowań,sązamkniętewkon-
kretnych,konwencjonalnychramach.Wielostylowośćdialogówwynika
więcnietyleinietylkozbogactwairóżnorodnościużytychśrodków
37
,
leczjestpodporządkowanaregułomkomunikacjiliterackiej38.
Perspektywakomunikacyjnaokazałasięjednakszczególnieowocna
wanaliziestylistycznychwyznacznikówdramatusocrealistycznego
39
.Zewną-
trztekstowyplankomunikacyjnyjestwutworachtegotypuukształtowany
zgodniezregułamidyskursutotalitarnego,wktórympodmiotfunkcjonuje
jakodepozytariuszsłuszności,światjestorganizowanywokółopozycji
swój–obcy,wnoszącejjednowymiarowewartościowanie,akomunikat
nieograniczasiędoperswadowania,leczdostarczawytycznych.Dramat
socrealistycznyniepowielałmechaniczniezasaddyskursutotalitarnego
charakterystycznegodlatekstówpropagandowych.Zostałwłączonywtwo-
rzenienliteraturypropagandowejozatartejpropagandowości”40.
Wszystkieskładnikisytuacjiprzedstawianychwdramatach,których
poetykapodporządkowanabyładoktrynieideologicznej,sprzyjałyrytu-
alizacjizachowańjęzykowych.Prezentowanownichsytuacjeoficjalne,
miejscemakcjibyłafabrykalubspółdzielniaprodukcyjna,uczestnikami
urzędnicyiaktywiścipartyjni,czyliwobrębieświataprzedstawionego
entuzjaścinowegoporządku,jacyś(zwykledopewnegoczasuzamasko-
wani)wrogowie:spekulancilubsabotażyści,atakżepotencjalnisojusznicy,
czyliosobyniezdecydowane.Akcjaogniskowałasięwokółniecodzienne-
gowydarzenia,zajakieuchodziłopodjęcietorpedowanychprzezwroga
36
M.Wojtak,Mrożkoweeksperymenty…,s.305.
37
Zob.omówieniestanubadańw:Badanianadjęzykiemistylempolskiegodramatu
(cz.II),s.529-533;eadem,Mrożkoweeksperymenty…,s.300-302.
38
Bardziejszczegółowootymw:M.Wojtak,Mrożkoweeksperymenty…,s.302-315.
39
Zob.M.Wojtak,Słowowzrytualizowanejkomunikacjiliterackiej…,s.103-115.
40
M.Głowiński,Rytuałidemagogia,Warszawa1992,s.16.
................................................................................
26
