Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stylistyczneukształtowaniedramatu
................................................................................
zobowiązańprodukcyjnych,bohaterowiepozytywnizaśmieliwykazać
sięzaangażowaniemzarównowprodukcji,jakiwdemaskowaniuwroga.
Dialogiprzebiegaływięcwedługkilkuskonwecjonalizowanychskryptów:
•
rozmowyurzędników(dyrektorazsekretarkąlubpracownikami,sekre-
tarkizpetentamiitp.),
•
rozmowyaktywistów,wtymstereotypowedialogiobejmującepowitanie,
meldunekosytuacjiizaproszenienanaradęczyrozmowywtrakcie
masówek,wktórychzawierałsięraportoprzekroczeniuplanu,wystą-
pienierekordzisty,przemówieniedemaskatoraitd.,
•przesłuchanielubtwardarozmowazwrogiem,
•rozmowyedukacyjnedlapozyskanianiezdecydowanych.
Uwzględnienieperspektywykomunikacyjnejwanalizachdialogówdra-
matusocrealistycznegopozwalaodkryćpewnąznamiennąprawidłowość.
Socrealizm,jaksygnalizująhistorycyliteratury
41
,obłożyłgroteskęnajsu-
rowsząanatemą.Dramatsocrealistycznyzamykałdialogiwideologicznym
gorsecienatylekonsekwentnie,żeudałomusięstworzyćwłasnąwersję
groteski,którejodbiorcomniewolnobyłodostrzegaćlubteżdostrzegać
jejwzwiązkuzgroząsytuacjiniemielionisiły.Jeślibowiemuznaćza
Sugierą
42
,żewypowiedźgroteskowatotaka,wktórejzakwestionowane
zostaływzorcowereguływypowiadaniaprzezmechanizmydeziluzji,parodii,
różnegorodzajugryjęzykowe,tolicznymdialogomwdramaciesocreali-
stycznymtrzebaprzypisaćstatuswypowiedzigroteskowych.Bohaterowie
tychutworów,ci,którzysąentuzjastaminowegoporządku,uruchamiają
mechanizmgroteskiprzezbrakdystansudooficjalnegowzorcawypowiedzi,
poddającprocesomrytualizacjiideologicznejnawetrozmowyprywatne,
wtymintymne.Kiedygranicejęzykastająsięgranicamiświata,miłość
możnapostrzegaćwkategoriachracjonalizacji,cosprawiapoczątkowo
wrażeniepróbyodświeżeniajęzykawyznań,gdyżjegoaluzyjnośćjest
zachowana,zmieniasiętylkoprzedmiotaluzji.
OtofragmentyrozmówzakochanychaktywistówzdramatuKrzysz-
tofaGruszczyńskiegoDobryczłowiek:Andrzej:Dowiadywałemsię,czy
przysłaliścieprojektulepszeniamojejegzystencji.Hania:Ico?Andrzej:Nie
przysłaliście.Przeglądałemwszystkiewaszeprojekty,leżyichtamdwanaście.
Czterydotycząszliferki,cztery–rewolwerówki,cztery–frezarki,amojejosoby
41
Zob.J.Kelera,Panoramadramatu,Wrocław1989,s.115.
42
M.Sugiera,DramaturgiaSławomiraMrożka,Kraków1996,s.85.
................................................................................
27
