Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zagadnieniawstępne
17
określonychczynnościprzezuczącegosię.Obejmujeprocesyemo-
cjonalne,motoryczneiintelektualnewżnychproporcjach”9.
Wprocesieuczeniasięniektórzypsycholodzyipedagodzyograni-
czająsiędowykształceniaodpowiednichnawyków,jakoceludążeń
iwyznacznikulepszejiwiększejsprawnościwjakimśzakresie.Spraw-
nośćtęczęstozwielokrotniająprzezbehawioralnysystemnagród
ikar,lubinaczej:wzmocnieńlubosłabieńjakiegośzachowania,wręcz
sterującmechanicznieludzkimisprawnościami.Jużnatymetapiena-
szychrozważańnadoptymalizacjąprocesuuczeniasięmożnazorien-
towaćsięcodozagrożeńtakiegoujęciarozwojuoczymwięcejpo-
wiemywdalszejczęścininiejszegoopracowania.
Byjednakrazjeszczepodkreślićpsychologicznyaspektuczenia
sięprzezwyrabianienawykówwtakiejwłaśniebehawioralnejwizji
rozwoju,powtórzęzaJ.Szafrańcem,odwołującymsiędoteoriiucze-
niasięDollardaiMilleraże„nawykjestkluczowympojęciemwy-
rażającympowiązaniebodźcazreakcją.Innymisłowyjestwyuczo-
nymskojarzeniem,któremożebyćwzmacnianebądźwygaszane”10.
Zpunktuwidzeniapersonalistycznejwizjirozwojuczłowieka
J.Szafraniecbardzosłuszniezamieniasłowo„nawyki”na„zasady”,
którymipowinienkierowaćsięczłowiek,niezależnieodtakichczy
innychsiłzewnętrznegooddziaływania.Owe„zasady”należywięcro-
zumiećjakoświadomą,aniemechanicznieprzyswojonądyspozycję,
«wdrukowaną»wnaszemyślenie,odczuwanieidziałanie.Dyspozycja
tabędziewymagaławzmacnianiapoprzezcodziennąpraktykęprzyję-
tegosystemuwartościanieprostychskojarzeńbodźcaireakcji”11.
Azatemwprocesieuczeniasięniebagatelizującsłusznychskąd-
inądzałożeń,żedobrzejestmiećwpojonedobrenawykinajważniej-
szejestwychowanieiwyedukowaniewpełnidojrzałejosobowości.
Temuzagadnieniupoświęcimywięcejmiejsca,gdybędziemowa
opotrzebieuczeniasięumiejętnościżycia.
9Tamże;por.B.Niemierko,Pomiarwynikówkształcenia.Odstagnacjidokreacji,
WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,Warszawa1999,s.31.
10J.Szafraniec,Przedsiębiorczośćpersonalistyczna,SzkołaWyższaimBogdanaJań-
skiego,Warszawa2008,s.44.
11Tamże,s.46.