Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Wprowadzenie
wzakresiebudowytekstuikolejnościoperacjiwerbalno-intelektualnych,tzn.
bardzowysokistopieńorganizacjimentalnejtekstu.
Cechyhumanistycznejpolszczyznynaukowej,charakterystycznedlagatunku
komentarzabiblijnego,możnarozpoznaćwautorskichtekstachtrzechXVI-
-wiecznychtłumaczykomentującychBiblię.Sątokrótszelubdłuższeteksty
pisemneofunkcjiinformacyjnej,dydaktycznejzelementamiteoretycznej-
nastawionenafunkcjępoznawcząjęzyka(wyjaśnianie)połączonązprzekony-
waniem,wstrukturachmonologowych(zelementamidialogizacji)iformach
podawczychinterpretacji(rozważanie,komentarz-strukturyargumentacyjne).
Komentarzjestnastawionynaprzedmiot,tj.tekst,którygowarunkujeiktóry
podlegaoglądowi.Dysponujeadekwatnąterminologiąimetodamibadań,które
wykorzystująintertekstowość.Matakżeaparatpomocniczyzjemuwłaściwymi
gatunkami26.
Czynnościbadawczekomentatorówwchodząwzakresideacyjny(treści)
gatunku.Strukturytekstusąrezultatemdziałańpodmiotówautorskich(zidenty-
fikowanych)inanichwniniejszymopracowaniuskupiamuwagę.Tekstodzwier-
ciedlanietylkostereotypowy,utrwalonyspołeczniewzórwypowiedzi,aleobej-
mujeteżto,coindywidualne,skorelowanezosobowościąautora(Dobrzyńska,
1996:21).Współcześnitekstolodzyuważająpodmiotzakategorięzwiązanąze
stylemnajściślej,nponieważtopodmiotwypowiedziintegrujezarównowartości
stylu,jakijegotekstoweeksponenty”(Witosz,2009:115).Stylistyka,widziana
przezpryzmatkomunikacjonizmu,lingwistykipragmatycznej,kognitywizmu,
genologiiilingwistykikulturowej,eksponujenpoznawcze,aksjologiczneiemo-
cjonalnezaangażowanieczłowiekawcharakterspołecznychinterakcji,wkon-
strukcjęobrazuwłasnejosobyiobrazuinnychjednostek,wustanawianierela-
cjimiędzyjaaotaczającymświatemrodzimejiobcejrzeczywistości”(ibidem:
116).Wodniesieniudoopisywanegogatunkupodkreślęwagęrelacjimiędzy
podmiotemkomentującymaBogiem.Komentatorustalaswąpodmiotowość.
Interpretującenja”jestninterpretacyjnieskonstruowane”(Ricoeur,1989:265),
toznaczyskonstruowanezgodniezrozumieniemkomentatora,jegointencją,
emocjami,regułami,któreakceptuje,iideologią,którąwyznaje(por.Bogda-
nowska,2003:82)27.
26S.Gajdadefiniujekomentarzjakotekstpoboczny-jedenzelementówstrukturytekstu,
doktórychzaliczasię:dygresje,uwagiiekskursy(zaznaczoneinterpunkcyjnie,umieszczone
wprzypisielubwydzielonewosobnymakapicie);cytaty(przytoczeniadosłownelubparafrazy);
przypisyiodsyłaczebibliograficzneorazmateriałilustracyjnywpostaciprzykładówwjęzyku
naturalnymlubformalnymczyteżwyrażonyśrodkamiikonicznymi,jakmapa,wykres,foto-
grafia(Gajda,1982:154-157).Charakterystykataprzystajerównieżdokomentarzabiblijnego.
27Autorkadefiniujepojęciekomentatora,przyznającmunastępującecechy:nToten,który
wybieraprzedmiotkomentowaniaidecyduje,jakiejegoaspektyuwydatnić,ajakiepominąć;
ten,który-jakkażdymówiącypodmiot-określaperspektywę,zjakiejówprzedmiotbędzie
