Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OPOLITYCEPRZEMOCY
16
którynikogosięnieboi,przednikimnieucieka,zawszeszukaokazji
dostarciaiświetniesobieradzinapolubitwy.Doskonałymprzy-
kłademczłowiekazvirtujestCezarBorgia-synpapieża,biskupod
wiekupóźnegodzieciństwa(16lat),bratobójca,kondotier,pogrom-
caRomaniiizdrajca,któryzwabiłnaprzyjęcierodzinęOrsinich,by
wybraneosobyztegodomuuśmiercić.Virtutoumiłowanieprze-
mocyibezczelności,śmiałość,którapopychadozbrodniibez-
wstydnechełpieniesiębezkarnością.
Pocieszmysięjednaktrochę.Zbrodniczedziałania,którychdo-
puszczalisięwładcyFlorencji,niebyłyprowadzonenawielkąska-
lę.Byłytowalkimiędzywielkimirodami,iichsporyniedotyczyły
całegopaństwa,tylkoregionu.GdybyistniaławeWłoszechwładza
centralna,prawdopodobnieinterweniowałabywtakiejsytuacji
izmusiłaszczególniebitnychmagnatówdopotulnościlubprzy-
najmniejdospokoju.Większa,dobrzezorganizowanaspołeczność
weWłoszechopanowałabyegoizmnapoziomielokalnym,po-
dobniejaksilnyZwiązekHelleńskizmusiłbyAteńczykówdomy-
śleniawkategoriachpomyślnościcałejHelladyidopozostawienia
Melijczykówwspokoju.
Machiavelliniewypowiadażadnychproroctw,alepisze,żetylko
„odkupicielWłoch”
,czylikrólstojącynadwszystkimiwłoskimimag-
natami,mógłbytenkrajdogłębniezmienić.Prawdopodobniesu-
gerujesięprzykłademFrancjiiNiemiec.Tampodobneekscesysię
niezdarzały.Niedopuszczałdonichkrólfrancuskiiniedopuszczał
władcaŚwiętegoCesarstwaRzymskiegoNaroduNiemieckiego.
Władcyabsolutnistalinastrażyporządkuipokoju.
Tasugestiapozwalasiędomyślaćsię,żewedługMachiavellego
rządyprzemocysąskutecznetylkowtedy,gdyjesprawujeoso-
biścienadzorującywszystkodespota.Pokójiporządeknabiera-
jąsiły,gdypaństwosiępowiększaipowstajewładzarozciągająca
sięnakilkadzielniclubregionów.Choćwtedypojawiająsięinne
problemy.Wielkiepaństwa-jakMacedoniapodrządamiAleksan-
dra-majątendencjędopodejmowaniabezcelowychpodbojów
