Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.KomisariatdoSprawPolskich
31
instytucjispołeczno-rewolucyjnej,roztaczającejpieczęnaddziałalnościąKomisa-
riatuiwyrażającejgłosopiniipublicznej41.
Potym,jakpopodpisaniuwlutymnastępnegorokutraktatubrzeskiegozKomi-
sariatuPolskiegowycofalisię,naznakprotestuprzeciwkojegopostanowieniom
wkwestiachpolsko-ukraińskich,przedstawicielePPS-LewicyiPPS-Frakcji,stałsię
onmonopartyjnymnarzędziembolszewików.Autorzypisującynałamachorganu
SDKPiLwRosji,nTrybuny”
,wkrótceporewolucjistaralisiępodkreślaćróżnice
wpostawiepopierającychbolszewikównrobociarzyfrackich”[zPPS-Frakcji]od
noportunistycznejgóry”[kierownictwapartyjnego],jednakwkrótce
[ł]rozgraniczeńtychponiechała,wychodząc-jaksięzdaje-zzałożenia,że
żywiołyrewolucyjnewłoniePPS-FrakcjiRewolucyjnejpowinnyzniązerwać,jeżeli
zaśpozostają,tosąwidocznienawskrośprzesiąkniętensocjalpatriotyzmem”
.[ł]Fakty
wstępowaniaposzczególnychdziałaczyzPPS-FrakcjiRewolucyjnejiprzechodzeniado
PPS-LewicybądźSDKPiL,choćstosunkowolicznewomawianymokresiewRosji,nie
przybrałymasowegocharakteru42.
RównocześniepolaryzowałysiępostawyczłonkówPPSwkraju.Zwolennicy
drogirewolucyjnej,skupieniwokółm.in.TadeuszaŻarskiego,AdamaLandego,
FeliksaŁukaniewiczaczyZofiiMaciejewskiej,nieznaleźlipoparciawszeregach
PPS(Frakcji)43.
Wiosną1918r.bezprotestówczyprzeszkód,jakiemoglibystawiaćdziałacze
spozaSDKPiL,utworzonoprzyKomisariaciekursyinstruktorskieszkolącekadry
dlaprowincji,wprogramiektórychznalazłysięm.in.wykładyzmarksizmu,poli-
41T.Butkiewicz,A.Ślisz,dz.cyt.,s.172-173.Zob.:1917grudzień1/14,Piotrogród.Odezwa
PrezydiumRadyPolskichOrganizacjiRewolucyjno-DemokratycznychprzyKomisariaciedoSpraw
PolskichopowstaniuizadaniachRady[w:]Dokumentyimateriały…,t.I,s.462-463.Tekstodezwy
opublikowanotakżenapoczątkustyczniaworganieKomisariatu:nWiadomościKomisariatu”
1918,nr2.
42A.Ślisz,dz.cyt.,s.293.
43OstatecznieutraciliswewpływynaXVIKongresiePPSwKrakowiewkwietniu1919r.
Wsierpniutegorokuwykluczenizpartii(lubdobrowolnierezygnującyzczłonkostwa)zwolen-
nicyskrajnejlewicyutworzyliPPS-Opozycję,programowozmierzającąwkierunkuKPRP
,aby
połączyćsięzniąwczasiewojnyzPolską.Zob.:S.Michałowski,Demokracjadrogąrealizacji
założeńprogramowychPolskiejPartiiSocjalistycznejwokresieDrugiejRzeczypospolitej[w:]Wizje
irealia.StudianadrealizacjąpolskiejmyślipolitycznejXXwieku,red.W
.Paruch,K.Trembicka,
Lublin2002,s.119-120;M.Przeniosło,Ruch„wywrotowy”wwojewództwiekieleckim1918-1926,
Kielce1995,s.40-41.DużąrolęwagitowaniuprobolszewickimwśródczłonkówPPS-Frakcji
odgrywałnzdolnyiznanydemagogTadeuszŻarski”
.Zob.:1918[sierpień],Warszawa.Raport
sytuacyjnyreferatupolitycznegoMinisterstwaSprawWewnętrznychopoufnymzebraniudelegatów
PPS-Frakcjizorganizacjimławskiej,ciechanowskiejiprzasnyskiejzwołanymprzezprzybyłego
zRosjiRadzieckiejT.Żarskiegowsprawiezjednoczeniapolskichpartiisocjalistycznych[w:]Doku-
mentyimateriały…,t.I,s.462-463.
