Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Procesyglobalizacyjnewspółczesnegoświata
izolacjonizm(zwłaszczawzględempotężnejiwiodącejprymwówczesnym
świecieEuropy),ichstarciezdawałosięniektórym,jakchoćbywspomnia-
nemuTocqueville’owi,nieuniknione.Dodaćzapewnenależy:zwłaszczana
polupolitycznejwizjizarządzaniapaństwem.WXIXwiekukrajeteznalazły
siębowiemnadwuprzeciwległychbiegunach,zktórychpierwszycharakte-
ryzowanopojęciemndemokracja”,adrugi-nautorytaryzm”:
Wczasach,kiedypisał[Tocqueville-przyp.A.B.],StanyZjednoczoneiRosja
zajmowałyrozległeprzestrzeniesłabozaludnionych,leczbogatychwsurowce
kontynentów.Każdyztychkrajówmiałwysokiwskaźnikurodzeń,acozatym
idzie-potencjalnemożliwościgwałtownegorozwoju.Każdyrozszerzałstop-
niowoswójstanposiadania,nienapotykającpodrodzerywali,którzymogliby
powstrzymaćprocesekspansji.Natymjednakkończyłysiępodobieństwa.Już
wówczas,w1835roku,StanyZjednoczonebyłynajbardziejdemokratycznym
państwemświata,natomiastimperiumrosyjskiemogłouchodzićzanajbardziej
jaskrawyprzykładautokratycznejmonarchii10.
ŚwiatopoglądowarywalizacjaWschoduiZachodurozpoczęłasię,choć
jeszczeniewyrażonawprostinienazwanażadnymterminem,wtedy,gdy
prezydentStanówZjednoczonychThomasWoodrowWilsonwroku1918
wygłaszałprzedKongresemswojesłynneprzemówienie,zawierająceczter-
nastopunktowyprogramzapewnieniapokojuwpowojennymświecie.Wilson
toczyłjużwówczasdwiewojny,jednąprzeciwCesarstwuNiemieckiemu
(dodaćzapewnemożna:gorącą)orazdrugą-słowną-skierowanąprzeciw
bolszewickiejRosji(dziśpowiedziećmożna:zimną):
Oznaczałotopoczątekwojnyidei-rywalizacjimiędzywizjami-któramiała
trwaćprzezpozostałączęśćpierwszejwojnyświatowej,latamiędzywojenne,
drugąwojnęświatowąorazwiększączęśćzimnejwojny11.
Takzarysowanykonfliktamerykańsko-rosyjskipoczątekswójbierze
wstarciuWilsonazLeninem12-jegokonsekwencjerozlałysięnaniemal
całyXXwiek,ażdopoczątkulatdziewięćdziesiątych,kiedytodwóchinnych
przywódców-GeorgeBushiMichaiłGorbaczow-tymrazemuścisnęło
sobiedłonie.Czaspomiędzyrządamiobuparliderówwypełniłazimnawojna
idei.
10Ibidem,s.16.
11Idem,Zimnawojna.Historiapodzielonegoświata,tłum.B.Pietrzyk,Kraków2007,
s.109.
12Idem,Terazjużwiemy.Nowahistoriazimnejwojny,op.cit.,s.20.
