Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.AmerykańskarewitalizacjaEuropy
21
noczonych(ONZ).ZkoleinaWschodziestopnioworozszerzałsięwpływ
komunistycznejdyktaturywkrajachbałtyckich,Polsce,Czechosłowacji,na
WęgrzechczyteżwRumuniiiAlbanii26.
Konieclatczterdziestychprzyniósłistotnedlaświatawetorządzonego
drakońskimiprawamiZwiązkuRadzieckiego,dokładająctymsamymkolejną
metaforycznącegłęniezgodydoitakwysokiegojużmurunieporozumienia
międzyWschodemaZachodem.Stalinodmówiłwzięciaudziałuwamery-
kańskimplaniepowojennejrewitalizacjiEuropy.Ponadtowymusiłnakra-
jachtakichjakPolskaiCzechosłowacjaodstąpienieodpomocyfinansowej
płynącejzestronyUSA27.Radzieckidyktatoroskarżyłplanamerykańskiego
sekretarzastanu,generałaGeorge’aC.Marshalla,opodziałEuropynadwie
części.TymsamymWschódpozostałbezpieniędzypłynącychzzaoceanu.
PlanMarshalla,araczejEuropejskiProgramOdbudowy,byłprawdziwym
końcemizolacjonistycznejpolitykiStanówZjednoczonych.Wdrożenieplanu
wżyciewydawałosiękrokiemkoniecznym.Przesłankiprzyjęciatakiego
rozwiązaniawydająsięzperspektywyczasuklarowne.Amerykańskirząd
zadecydowałotransferzebajońskichsumnaStaryKontynentwszędzie
tam,gdziefatalnewarunkiżyciabędącekonsekwencjąwieloletniejwojny
uniemożliwiałycodziennefunkcjonowanieludzi,popychającichwkierunku
komunizmu:28
największymzagrożeniemdlazachodnichinteresówwEuropieniejestperspek-
tywasowieckiejinterwencjiwojskowej,leczryzyko,żegłódubóstwoidesperacja
mogąskłonićEuropejczykówdogłosowaniawwyborachnawłasnychkomuni-
stów,którzybędąnastępnieposłuszniespełniaćżyczeniaMoskwy(...)29.
JakbardzoAmerykanieobawialisięowychgłosównnawłasnychkomu-
nistów”,świadczyogromnezaangażowanieUSAwwyboryweWłoszech
podkonieclatczterdziestych.Zachęcaniprzezrządamerykańskiwłoscy
26ZwierzchnictwuKremlaniepodporządkowałysięjednakChinyzMaoTse-tungiem
naczele(choćpozostawałysprzymierzeńcemZSRR,coudowodniłymiędzyinnymiwojny
koreańskie).Istniałtakżeeuropejskiwyłomwkomunistycznejnawałnicy,czyliJugosławia
zeswoimsilnymlideremJosipemBrozem-Tito(którywkońcuzwróciłsięwstronęmate-
rialnejpomocypłynącejzeStanówZjednoczonych).ChinyiJugosławiabyłyprzykładami
nato,żekomunizmpropagowaćmożnabezbezpośredniegozaangażowaniaMoskwy
wsprawywewnętrznekraju.
27Osobliwycharakterprzybrałotowkwestiiczechosłowackiej-premiertegokraju
wybranywwolnychwyborach,JanMasaryk,skwitowałswojąwizytęwRosjitymisło-
wami:nUdałemsiędoMoskwyjakoministerwolnegonarodu,powracamjakoniewolnik
Stalina”.ColdWar,serialCNN,USA,1998,S01E03:MarshallPlan.
28Wmyślhasła:lepiejbyćkomunistąza1500kaloriidziennieniżdemokratąza1000
kalorii.Zob.ibidem.
29J.L.Gaddis,Zimnawojna.Historiapodzielonegoświata,op.cit.,s.46.
