Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Widmoatomowejanihilacji
19
sytuacj[ę],kiedypewnepaństwopodejmujedziałania,byzwiększyćswojebez-
pieczeństwo,leczpogarszatymsamymbezpieczeństwojednegolubwiększej
liczbyinnychpaństw,tezkoleiusiłująnaprawićsytuację,wprowadzającśrodki,
którepogarszająbezpieczeństwopaństwapierwszego.Wynikiemjestrozkrę-
cającasięspiralanieufności,zktórejtrudnojestsięwyrwaćnawetnajbardziej
dalekowzrocznymimającymnajlepszeintencjeprzywódcom-ichpodejrzenia
stająsięsamospełniającąsięprzepowiednią22.
Przywołanywpowyższymcytaciestancharakteryzowałstosunkipomię-
dzyStanamiZjednoczonymiiZwiązkiemRadzieckimpodczascałejzimnej
wojny.Kluczembyłanieufność,arelacjaopartananiejgwarantowałamniej
lubbardziejstabilnypokój.WinstonChurchillnazwałtęrzeczywistość,
trafnieiniemalpoetycko,jakprzystałonalaureataliterackiejNagrodyNo-
bla,nrównowagązagłady”.Zczasembowiemcorazklarowniejszastawała
siękonstatacja(zarównonaKremlu,jakiwWaszyngtonie),żezwycięstwo
jednegoobozuokupionebędzieunicestwieniemdrugiego,azatemwysoce
prawdopodobne,żekolejnawojnapołożykresżyciunaZiemi.Świadomość
tegostanurzeczysprawiła,żewyścigzbrojeń,któryczęstowwiedzypotocz-
nejstanowisynonimzimnejwojny,stałsięsposobemnauniknięciewojny
gorącej.Porazpierwszywhistoriiludzkościprodukcjabronisłużyłaniejej
wykorzystaniuizadaniuśmiercionośnegociosu,aprzeciwnie-byzapobiec
walce.Wojna,jakchciałklasykteoriimilitariów,pruskigenerałCarlvon
Clausewitz,prawdziwiestawałasięnarzędziemdokontynuacjipolityki23.
Itakteżkolejniświatowiprzywódcy,zmniejsząlubwiększąsprawnością,
żonglowalinuklearnymargumentem,byczasemuzgadniaćcośwspólnie(jak
wwypadkunegocjacjidotyczącychzaniechaniazbrojeńlubichograniczenia
czyteżustaleniaregułprowadzeniaewentualnejwojnywświecieatomowych
technologii),aczasemzmierzaliwstronękonfliktu(jakwmrożącymkrew
wżyłachglobalnejspołecznościkryzysiekubańskimzpoczątkulatsześć-
dziesiątych).
Widmoanihilacjiodcisnęłoswojepiętnowmiędzynarodowejpolityce
drugiejpołowyXXwieku(awłaściwietępolitykęwdużejmierzeukon-
stytuowało),aletakżewżyciucodziennymobywatelidwóchświatów:ko-
munistycznegoWschoduiantykomunistycznegoZachodu.Groźbazagłady
ludzkościprowokowałaotwartestrajkiiprotestynaulicachmiasteuropej-
skichiamerykańskich.Swojąobecnośćzaznaczyłatakżewsztuce,oczym
poświadczyćmogąprzykładyzkinematografii,takiejakDoktorStrangelove,
czylijakprzestałemsięmartwićipokochałembombęStanleyaKubrickaz1964
roku,zakazanyprzezBBCfilmTheWarGamePeteraWatkinsaz1966roku
czywkońcuThreadswreżyseriiMickaJacksonaz1984.Wszystkieteobrazy
22Ibidem,s.41.
23Ibidem,s.42.
