Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
LV
bezpiecznym,bopoprzemianachdokonującychsięwczasie
ipodprzemożnymwpływemegoizmuorazzniewolonejprzez
egoizmracjonalności,zwracającymsięostatecznieprzeciw
samemuczuciu.
Takwięc,historiaczuciareligijnego,którąpiszeConstant,
to„dzieje”walkiczuciazegoizmemizmaganiasięz,kapitu-
lującymprzedargumentacjamiinteresu,rozumem.Constant
piszehistorięwpewienokreślonysposób,uciekającsiędo
faktów,czylidohistoriireligijnychform.zaśskładazdwóch
cykli.Zcykludługiego,którynazwaćmożna„historiąreligii
wogóle”orazcyklukrótkiego,ogarniającegohistorięokreślo-
nejformyreligijnej.
„Historiareligiiwogóle”toopisprzemian,którychhipote-
tycznympoczątkiem,umieszczonymw(teżhipotetycznym)
społecznymstaniedzikości,jestnajbardziejprymitywnaforma
religii(fetyszyzm),przekształcającasięnastępnie,dziękidzia-
łającej(wczłowiekuiprzezczłowieka)zasadzieprogresyw-
nej(dziękipostępomludzkiegoducha,czylirozwojowiwiedzy
imoralności),wformybardziejwysublimowane.nimi:for-
maodpowiadającaspołecznemustanowibarbarzyństwa,czyli
prymitywnypoliteizm,formawłaściwastanowiucywilizowa-
nia,czyliudoskonalonypoliteizm,iwreszcienajdoskonalsza
(zdotychczasistniejących)form,czylimonoteizm,którego
sublimacjąmiałobybyć(pierwotne)chrześcijaństwo.Tahisto-
riajesthistoriąoptymistyczną,historią,wktórejdziękiwysił-
kowikolejnychpokoleńipomimowszelkichwewnętrznych
izewnętrznychprzeciwności,zasadaprogresywnaprzezwy-
ciężazasadęzachowawcząiwznosirodzajludzkikupewnej,
niedookreślonej,doskonałości.Historiatajednak,przyjmuje
Constant,toczysiędwomanurtami,niedającymisięodsiebie
precyzyjnieoddzielać.Jedenznich,szerszy,tonurt,wktórym
spotykająsięreligiepoddane(tyrańskiej)władzy(kapłanów),
religiezniewolone;adrugi,bardzonikły(jedynym,nielicząc
kilkunapomknieńopierwotnymchrześcijaństwie,przykła-