Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zawszedouzyskaniazgodyaudytoriumzapomocąskierowanychdoń
argumentów.
Nagruncietegostanowiskadopuszczalnesąrozmaitetechniki
argumentacji,znaczniewykraczającepozawskazanywyżejkatalog.
Perelmanwymieniaokołostutakichtechnik,poczynającodzbliżo-
nychdoformalno-logicznych,ażdorozmaitychargumentówodwołu-
jącychsiędoprzykładuczymetafory15.Koncepcjatadopuszczaargu-
mentacjęniebędąceinferencjamiorazuznajezgodęaudytorium(tych,
wobecktórychsięargumentuje)zacelargumentacji.Czyjednakuzna-
niezgodyaudytoriumzacelargumentacjinieprowadzidoskutków
wyraźnierelatywistycznych?GroźbatakadostrzeganabyłaprzezPe-
relmana.Jestjednakdyskusyjne,czyudałomusięjejzapobiec16.Zwy-
raźnymjużrelatywizmemmamydoczynieniawprzypadkukoncep-
cji,którejautoremjestR.Rorty.Uznajeon,żeousprawiedliwieniu
przekonaniamożnamówićwtedy,gdyudałosięjeobronićprzeciwko
konwersacyjnymzarzutom.Takieusprawiedliwieniejednakto,osta-
tecznierzeczbiorąc,nicinnegojakkwestiaspołecznejpraktyki17.
Wrozważnejkwestiinajwłaściwsze,moimzdaniem,wydajesię
stanowiskonastępujące.Wargumentacjifilozoficznejmamydoczy-
nieniazrozmaitymi,zewzględunaswójcharakter,argumentami.Ce-
lemargumentacjifilozoficznejjestodwołaniesiędoargumentów,
15
Por.Ch.Perelman,L.Olbrechts-Tyteca,op.cit.,s.259-549.
16
Koncepcjakładącanacisknato,cojestzgodąaudytorium,narażonajestnazarzuty
relatywizmu.Niektórzyzwolennicytegopoglądustarająsięzapobiectakimzarzutom
lubconajmniejjeosłabić.Perelmannp.wprowadzapojęcienaudytoriumpowszechne-
gon.Niejesttojakieśempiryczniedostępneaudytorium.Chodziwjegoprzypadku
osytuację,wktórejużywamyargumentów,jakiemogąbyćprzyjęteprzezkażdąistotę
rozumną.Tofilozofowiepretendujązwykledotego,żezwracająsiędotegotypuaudy-
torium.Czyniątakniedlatego,żesądzą,iżwszyscydefactoprzeczytająichpraceiuznają
ichtezy.Postępujątakdlatego,żesąprzekonani,iżwszyscy,którzyzrozumiejąich
racjęmogątylkoprzystaćnaichkonkluzje.Por.Ch.Perelman,L.Olbrechts-Tyteca,
op.cit.,s.40-46.Por.takżeJ.L.Golden,TheUniversalAudiencerevisited,[w:]Practi-
calReasoninginHumanScience.StudiesinHonourofChaimPerelman,red.J.L.Gol-
den,J.J.Pilotta,D.Reidel,Dordrecht1986,s.287-304.
17
Por.R.Rorty,PhilosophyandtheMirrorofNature,PrincetonUniversityPress,Prince-
ton,NJ1979,s.170inast.
18
