Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powojenneotwarcie–rząd,terytorium,ludność
kowo:stanowiłybowiemkonsekwencjeitylkojednązilustracjizgruntuodmiennych
koncepcjigeneralnych.
NakonferencjiWielkiejTrójkiwJałcie(4-11lutego1945r.)dyskusjeikontro-
wersjewywoływałyprzedewszystkimproblemyrządu.Delegacjezachodnielanso-
wałyprojektutworzeniacałkowicienowegogabinetuspośródludzidotychczasowych
rządówispozaichskładu.Natomiastwniosekradzieckizmierzałdoposzerzenia
składuRząduTymczasowegoodziałaczyzkrajuizagranicy.Poburzliwych,chwila-
migrożącychrozłamemdyskusjachprzyjętoformułęnreorganizacjiRząduTymcza-
sowego”poprzezwłączeniedoniegonprzywódcówdemokratycznychzsamejPolski
iPolakówzzagranicy”.
WtrzecimdniuobradStalinzwróciłsiędozachodnichprzywódców,abyioni
opowiedzielisięzaustanowieniemzachodniejgranicyPolskinaNysieŁużyckiej.
PremierChurchill,niewycofującwcześniejszegopoparciadlaliniiOdra-Nysa
Kłodzka,odniósłsiędopropozycjiStalinajakozadalekoidącej.Obawiałsięzbyt
masowychprzesiedleńniemieckiejludności.Byłzdania,iżnsprawawymagaprze-
studiowaniapodkątemzasadniczym,aleipraktycznym”.Delegacjaamerykańska
równieżzgłaszaławątpliwości,leczionanieodrzuciłapropozycjiradzieckiej.Ame-
rykanieoświadczyli,żenPolskapowinnaotrzymaćkompensatęwpostaciterenów
niemieckich,łączniezczęściąPrusWschodnichażpoKrólewiec,GórnyŚląskoraz
terenyażporzekęOdrę.Natomiastmałouzasadnionejestrozszerzeniezachodniej
granicyPolskiażdozachodniejNysy”
20
.
Dalszedyskusjeniedoprowadziłydouzgodnieniapoglądów.Wobectegoprzyjęto
zaproponowanąprzezRooseveltaotwartąformułęogólną.Porozumieniegłosiło:
Szefowietrzechrządówuważają,żePolskapowinnauzyskaćistotnyprzyrosttery-
torialnynaPółnocyinaZachodzie.Uważająoni,żewewłaściwymczasietrzebabędzie
zasięgnąćopiniinowegoPolskiegoRząduTymczasowegoJednościNarodowejcodo
wielkościtegoprzyrostuorazżeostateczneustaleniezachodniejgranicyPolskibędzie
odroczonedokonferencjipokojowej
21
.
Wykazywanyjużbrakzdecydowanianiebyłprzypadkowyaniodosobniony;do-
minującejjeszczeorientacjinautrwalenieprzyszłegopokojuprzezosłabienieNie-
miecprzeciwstawianopoglądonieodzownościochronieniaiwykorzystaniaichsiły
wewentualnejwprzyszłościrozgrywcezZSRR.Dokonaniegeneralnegowyboru
byłosprawąotwartą.WszystkieważniejszeuchwałydotycząceNiemiec(wsprawach
ZagłębiaRuhryiSaary,reparacjiiinnych)odznaczałysięwięcnastawieniemna
zwłokęikompromisy.
PokonferencjijałtańskiejnaZiemieZachodnieiPółnocnenapływałaludność
polska.Równocześnietworzyłasiętampolskaadministracja,któraprzejmowaławła-
dzęzrąkradzieckichkomendanturwojennych.Wmaju1945r.powołanoCentralny
KomitetPrzesiedleńczyorazkomitetyterenowe.Weszlidonichprzedstawicielepartii
59
