Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Powojenneotwarcie–rząd,terytorium,ludność
Wpierwszejpołowiesierpnia1945r.przybyładoMoskwypolskadelegacja
(B.Bierut,K.Osóbka-Morawski,S.Mikołajczyk,H.Minc),byustalićostateczny
tekstumowywsprawiegranicwschodnichipodpisaćporozumienieopodzialenie-
mieckichreparacjimiędzyZSRRaPolskązgodniezukładempoczdamskim.
Znielicznychmateriałówmogłobywynikać,iżstronapolskaliczyłanapewne
skorygowanieliniigranicznej,którąustalonowumowiez26lipca1944r.Tymcza-
sem,wobecnalegańrozmówcówradzieckich,powołującychsięnapełnąrealizację
swychzobowiązańwsprawiepolskichgraniczachodnich,postanowionoutrzymać
statusquo.StosownąumowępodpisalinaKremlu16sierpnia1945r.Mołotow
iOsóbka-Morawski.
Rozmowywsprawachgospodarczychprzebiegaływsposóbbardziejskompli-
kowany.14sierpnia1945r.Stalinwysunąłpropozycjętworzeniapolsko-radzieckich
nspółekmieszanych”wcelueksploatacjikopalńdolnośląskich.Kiedywobecsprze-
ciwówBieruta,Osóbki-MorawskiegoibodajgłównieMincaprojektStalinaupadł,
Mołotowwystąpiłzpropozycjąporozumieniawęglowego,napodstawiektóregoPol-
skadostarczałabywęgieldlaZSRRpocenachzaniżonychwokresieokupacjiNie-
miec(najpewniejprzezpięćlat)
23
.SwojeżądanieMołotowuzasadniałtym,iżPolska
dziękikorzystnejzmianiegranicniebędziepokrzywdzona.Wedługprzedstawionej
przezniegoocenyziemieprzyłączonedoZSRRiPolskimiaływartośćodpowiednio
3600mlni9500mlndolarów.Polacyżądanietouwzględnili.NatomiastrządZSRR
zrzekałsięnnarzeczPolskiwszelkichpretensjidomienianiemieckiegoiinnych
aktywów,jakrównieżdoakcjiniemieckichprzedsiębiorstwprzemysłowychitrans-
portowychnacałymterytoriumPolski,łącznieztączęściąNiemiec,któraprzechodzi
doPolski”
24
.
16sierpnia1945r.,dzieńpodpisanianaKremluobydwuumów,kończyłsprawy
związaneznowymkształtemterytorialnympaństwa.
Polskautraciłaostatecznie20proc.terytorium(388i312tys.km
2
),leczmimoto
niewychodziłazwojnyjakostronaprzegrana.Ziemieprzyłączone-opowierzchni
zdecydowaniemniejszejodutraconych(106i182tys.km
2
)-miałyzasadniczolep-
sząinfrastrukturęodpozostawionejzaBugiem(czyażtrzykrotniecenniejszą,jakto
oszacowałastronaradziecka,tojużrzeczinna,dziśtrudnadorozstrzygnięcia).
W1946r.zasobymieszkaniowemiastleżącychnaterenachwłączonychdoPol-
skiwynosiły1,8mlnizb,natomiastwmiastachznajdującychsięnaobszarachwłą-
czonychdoZSRRokoło900tys.izb
25
.Nieprzypadkowoteżwmiastachziemuzy-
skanych,niewyłączającnajbardziejzniszczonych(Wrocław,Szczecin),wpierwszej
powojennejdekadzienajszybciejsięrozwijał(odradzał)przemysł.Wymianaterenów
stwarzałarównież,comożewydaćsiędziwne,korzystnemożliwościosadnicze;do
1950r.naziemiachprzyłączonychosiedliłosięniemal1,5mlnosóbzzaBugaiSanu,
aprawiedrugietyleztakzwanychziemdawnych.WrazzezmianągranicPolska
uwolniłasięwreszcieodmasowych,awokresiewojnyszczególnietragicznychpol-
61
