Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Słowowstępne
„Ijeżelizechceszgłębiejsięzastanowić,pojmiesz,iżwiększaczęśćżycia
schodzinamnapostępkachzłych,dużaczęśćnabezczynności,acałe
życienaczynieniuczegośinnego,niżbynależało.Kogożmiwskażesz,kto
byprzyznawałczasowijakąbądźwartość,ktobydoceniłdzień,kto
byrozumiał,żeprzecieżcodziennieumiera?”
Seneka,
ListymoralnedoLucyliusza
Czystoicyzmjestdziśwciążaktualny?Czywspółczesnyczłowiekmógłbynapraktykowaniustoicyzmu
jakośskorzystać?Ajeślitak,naczymmiałobytopolegać?Niniejszaksiążkastanowipróbęodpowiedzi
natepytania.
JejgłównybohaterEryk,biznesmenwśrednimwieku,niejednojużprzeżyłizróżnychpowodówczuje
sięnieszczęśliwy.Opróczniegopojawiająsięteżinnepostaci:jegożona,dwóchsynów,córka,dalsza
rodzina,przyjacieleiznajomi.Każdaztychosóbdoświadczabolączekwspółczesnegoświata,lepiejlub
gorzejsobieznimiradząc.
Szukającwcześniej,bezwyraźnegoskutku,wieluinnychrozwiązań,Erykpostanawiaspróbować
stoicyzmu.Przedstawiamtepróbykrokpokroku,prezentujączestawstoickichćwiczeń,którezostały
obmyślonejakomodelowadrogadostaniasięstoikiemwdzisiejszychczasach.Prezentacja
tamacharakterkrytyczny.Opostępieduchowymczęstomyślimywkategoriachczarno-białych.Oto
doświadczamycierpienia,bynastępnie,dziękifachowymćwiczeniom,wejśćnadrogękuświatłu.
Rzeczywistośćwyglądajednaktrochęinaczej.Podejmujemyryzykownedecyzje,zmagającsięzesobą,
doświadczajączwątpieniainiepokoju−okresowomożenamsięnawetwydawać,żenaszstansię
pogarsza,ajednakidziemydalej,zdeterminowani,byodmienićswojeżycie.Wtrakcietejwędrówki
nierzadkouświadamiamysobie,żemusimyzapłacićcenę,którejniebyliśmywcześniejświadomi.Nawet
bowiemwsztuceżyciaczyduchowościobowiązujezasadacośzacoś–czyzawszejesteśmy
natogotowi?Byćmożegwarancjąnaszegosukcesujestwłaśniegotowośćdoprawdziwego
wyrzeczenia.
Stoicyzmzostałujętywtejksiążceprzedewszystkimwsposóbfunkcjonalny,jakozestawokreślonych
działań.Pokoleijeopisujęiwyjaśniamichzastosowanieorazcel.Stoiktoktoś,ktojekonsekwentnie
stosuje,byzyskaćokreślonystanumysłu.Jednakbardzotrudnoustalić,czykomuśrzeczywiściesię
toudało.
Pewienznajomyspytałmniekiedyś:„Cojesttrudniejsze:byćstoikiemczyrozpoznaćstoika?”.
Odpowiedziałemwówczas,żetoniejesttakieoczywiste.Jeżeli,jaktosięzwykleprzyjmuje,stoik
toosoba,którazyskałapogodęduchaidoskonaływewnętrznyspokój,tojak,patrzączboku,mielibyśmy
sięotymprzekonać?Znamyprzecieżprzypadkiosób,któreprzezlatapotrafiłyzachowaćspokój
idyscyplinępoto,byktóregośdniaujawnićtoczącejenamiętnościiobsesje.Prawdopodobniesamych
siebiemożemybyćwwiększymstopniupewni,aleczyrzeczywiście?Czyżniewiemyjużdzisiaj,jak
skutecznieczłowiekpotrafioszukiwaćsamsiebie?
Właśniedlategowolękoncentrowaćsiętutajnaokreślonychiłatworozpoznawalnychstrategiach
działania,którenietrudnoprzyswoićorazrozpoznać.Przezstoikarozumiemwięckogoś,ktorobipewne
rzeczyidziaławokreślonysposób–efekttychdziałańtojużinnasprawa.Czasamitrudnonamocenić,
wjakiejkondycjiduchowejjesteśmy.Dopierodotknięcinieszczęściemprzekonujemysięotym,ale
wtedyczęstojestjużzapóźno,żebynadsobąpracować.Zawczasuwięcizpokorąprzyjmijmyokreślone
zasadyżycia,abyćmożesięokaże,żenakońcuczekanasnagroda.
Stosunkowoniewielemiejscapoświęcamtudoktryniestoickiej.Antycznystoicyzmtospójnyizdaniem
wielukomentatorówimponującysystemfilozoficzny.Powstałonatentematwielehistorycznychprac
naukowych,doktórychchętnychodsyłam.Wniniejszejksiążcekoncentrujęsięjednaknadziałaniach.
Żyjemywczasachwieluróżnychteoriinakażdytemat.Teoriełatwoprzyswoićiłatwoodrzucić.Dziś
głosimyto,ajutrotamto.Starożytniuważali,żetylkotateoriamawartość,wedlektórejudajesię
komuśżyć.Dlastoikówbyłtopraktyczniedogmat.JakpowiadaMarekAureliusz:„Zgołaniewtymrzecz,
żesięrozprawiaocechachmężadobrego,leczżesięnimjest”[1].
Czytelnikznajdzietuzatemopiswspółczesnegostoickiegożycia.Każdymożegłosić,żejesttymczy
tamtym–stoikiem,chrześcijaninem,buddystą,taoistą,racjonalistąitakdalej.Epiktetkarciswoich
uczniów,mówiąc:„Ateraztymipokażzkolei,jakienatympoluczyniszpostępy.Totaksamo,jakbym
zagadnąłdozapaśnika:Pokażmisiłęswychbarów!−aonbyminatoodparował:Popatrznamoje
ciężarkićwiczebne.−Apatrzżetysobiesamnaswojeciężarki,bojatochciałbymzobaczyć,jakiejsiły
nabrałeś,ćwiczącsięwskokachprzyichpomocy”[2].Liczysię,jakiczynaprawdęudajenamsięcoś
robić.
Niniejszaksiążkaskładasięztrzechczęścipodzielonychnamniejszerozdziały.
Wczęścipierwszejopisujępunktwyjścia,awięcstan,wktórymczujemysięnieszczęśliwiinie
potrafimytegozmienić.Staramsięwsposóbstoickiifilozoficznywyjaśnićmechanizmywywołujące
