Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
(naturyspołeczno-politycznej)inowetrendyartystyczne,stopniowoprzeni-
kającedopolskiejkulturypopularnej,wradykalnysposóbzmieniłyzarówno
postrzeganierolifantastyki(zwłaszczaidentyfikowanejzfantastykąnaukową)
wtworzeniufigurobecnychwimaginariumcommunis,jakisposóbkreowaniafik-
cjiniemimetycznej.Doprocesówtych,ocharakterzeartystycznym,przyczyniły
sięnastępujące-korespondującezsobą-tendencje,któremożnauznaćzapunkt
wyjściadlaprzemianrodzimejfantastykinaukowej,powstającejodlatsiedem-
dziesiątychXXwieku:
-ekspansjawpolskiejfantastycenaukowejnurtusocialfction,będącego
kryptopolitycznąwypowiedziąnaaktualnetematy,pomijanebądźtraktowane
wsposóbzideologizowanywnurcieliteraturyrealistycznej(przykłademsłużą
powieściRomanaBratnegozlatosiemdziesiątychXXwieku,np.Rokwtrumnie
[1983],CDN[1987]bądźpowieśćJózefaŁozińskiegoScenymyśliwskiezDolnego
Śląska[1985])5.Oczywiściewątkirefleksjisocjologicznejpojawiałysięwpolskiej
fantastycejużwcześniej(przykłademsłużąpowieściStanisławaLema:Eden,1958
orazPowrótzgwiazd,1961);byłytojednakutworyodosobnionenatlepowstają-
Miłosnedotknięcienowegowieku.Antologiapolskiejfantastyki1990-1997,wyb.M.Pa-
rowski,Warszawa1998,s.330).Zarazemtrudnozaprzeczyć,żefunkcjonujeon-jako
pisarzipublicysta-wprzestrzeninaprzecięciudyskursówcharakterystycznych-zda-
niemAgnieszkiMrozik-dlaspołecznejobecnościartysty:wielkiejhistorii,politykiili-
teratury(zob.:taż[wypowiedźw:]A.Artwińska,M.Fidelis,A.Mrozik,A.Zawadzka,
Pożytkiz„pokolenia”.Dyskusjao„pokoleniu”jakokategoriianalitycznej,vTekstyDrugie”
2016,nr1,s.351).Biorącpoduwagęvosobny”charaktertwórczościZimniakamożna
zrozumiećjegoniechęćdounieruchamianiawtypologicznychkonstelacjach.Trudno
jednakże-przydążeniudoumiejscowieniategopisarzawobectradycji(nietylkozresztą
literaturyfantastycznonaukowej)-zgodzićsięnatakiesytuowaniegopozawszelkimi
konfiguracjami.Otym,dojakiegostopniamożebyćprzydatnesięgnięciepokatego-
riępokolenia,uświadamiająwciążaktualnerozważaniaKazimierzaWyki,poświęcone
mechanizmomtworzeniasięi(auto)identyfikacjipokolenialiterackiego(zob.:tenże,
Pokolenialiterackie,seria:vZpismKazimierzaWyki”
,Kraków1989,s.65).WedługWyki
vwspólnotę”zadańduchowychnależytraktowaćjakowarunekkoniecznypojawieniasię
generacjipisarskiej.Jejprzejawemstałasięwsocialfctionsytuacjavjednostkiwzagro-
żeniu”
.Jestniązarównoprotagonistafantastykiznurtudiagnozspołecznych,jakiten,
któryzostajepostawionywobecrozwojutechnologicznego,nadktórymutraciłkontrolę.
5Fantastykęsocjologiczną,postrzeganąwsygnalizowanejtukategoriiliteratury
kryptopolitycznejmożnatraktowaćjakoprzejawszerszegozjawiska,jakimbyławlatach
siedemdziesiątychiosiemdziesiątychXXwiekuvkulturaoporu”
.Wtakimujęciusocial
fctionkorespondowałabynietylkozdrugimobiegiem(bezdebitowym),związanym
zruchemopozycjiantykomunistycznej.Równieistotnepodtymwzględemzdająsięjej
powinowactwaideologicznezprogramowoanarchizującąmuzykąpunkirockową;przy-
kłademsłużąutwory:Automaty(1970)zespołuKlan,Fabrykamałp(1983)LadyPunk,
bądźPodprądi1944(wokopie)(1989)KSU.
