Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
UstnenarracjeoHolokauście
opowiadaointeresującychbadaczasprawachniezbytchętniealbowspo-
sób,którywskazujenato,żezwysiłkiemprzypominająsobiepewnewy-
darzeniazdawnychlat.Wtejsytuacjitrudnoprzypuszczać,bynakształt
ichwypowiedziwpływałjakiśzamysłartystycznyorazbymiałonistotne
znaczeniedlanselekcjifaktów”
,którabyłapodyktowanawielomainnymi,
dużobardziejwpływowymiczynnikami.
Badanianadfunkcjamiprzekazówustnych29orazupowszechnienie
sięwfolklorystyceparadygmatuantropologicznego30sprawiły,żetakważ-
nydawniejproblemartyzmutekstówfolklorudziśwwieluprzypadkach
(choćoczywiścieniezawsze)wydajesięmałoistotny.Dlategokluczowa
dlaokreśleniastatusuzawartychwtejpublikacjiopowieścijestdrugazza-
sygnalizowanychpowyżejkwestii.Chodzimianowicieoto,czyrzeczy-
wiściemamydoczynieniaztekstamipodlegającymispołecznejtransmi-
sjiifunkcjonującymiwedlezasadtypowychdlafolkloru.Wbadaniach
nadopowieściamiwspomnieniowymiwtymkontekścieprzywoływane
sączęstowprowadzoneprzezKarlavonSydowakategoriememoratuifa-
bulatu.Pierwszaznichodnosisiędotakichnarracji,którenniezażywa-
[ją]powszechnegoobiegu”istanowiąnopowiadanialudzioichwłasnych
losach,czystoosobistychprzeżyciach”31.Częśćztychwspomnień,które
zostanąuznaneprzezokreślonąspołecznośćzaciekaweiwartepowta-
rzania,zaczynabyćtransmitowana,podlegająccharakterystycznymprze-
kształceniompolegającymnaeliminowaniupierwiastkówiwłaściwości
jednostkowych(osobistych)narzeczcechpreferowanychwdanejwspól-
nocienarracyjnej.Wwynikutegoprocesuzyskująonewzględniestabil-
nąformęnazywanąprzezSydowafabulatem32.Wtejpostaciprzestająbyć
zarazemoryginalnymiefektamiindywidualnejaktywnościnarracyjnej,
astająsięprzykładamitwórczościkolektywnejopartejnadialektycemię-
dzytradycjąaimprowizacją33ipolegającejnauaktualnianiuogólnieprzy-
jętychiakceptowanychwzorówopowiadania,czyliswegorodzajupółpro-
29
Por.P
.Bogatyriew,Pieśńludowazfunkcjonalnegopunktuwidzenia,przeł.M.R.May-
enowa,[w:]tenże,Semiotykakulturyludowej,Warszawa1979.
30
Por.P
.Kowalski,Współczesnyfolklorifolklorystyka.Oprzedmiociepoznaniawdzisiej-
szychbadaniachfolklorystycznych,Wrocław1990.
31
Cyt.za:D.Simonides,Współczesnaśląskaprozaludowa,opole1969,s.45.
32
Tamże,s.46.
33
Por.W
.Gusiew,Estetykafolkloru,przeł.T.Zielichowski,Wrocław1974,s.210-273.
