Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KazimierzKorus
Narcyzapięknymuczyniłanatura,innychpięknymimożeuczynić
artysta,któregogeniuszzanurzonyjestwdoskonałymPięknie
17
.Wie-
dziećtylkopowinniśmyjedno,żetamjestnaszaojczyzna,itamjestnasz
Ojciec,iżetampowinniśmywrócić,jakOdys,któryprzecieżpowrócił
doojczyzny,pomimoiżpoznałpięknoKalypso,zażywałrozkoszyoczu
iobcowałzmnogimpięknemzmysłowym(I6,8).
Podsumowująccałośćnaszychrozważańograniczymysiętylkodo
wypunktowanianajistotniejszychstwierdzeń:
1.Plotynrozpocząłwpóźnymokresieżyciaspisywanieswychmy-
śli,kiedyjużsystemfilozoficznymiałgotowy,nacowskazuje
analizowanadiatrybaOPięknie.
2.Kierowałsięwłasną,oryginalnąwizjąnauczyciela,któryzjednej
stronywciążdbaoswojąstałągotowośćdoekstatycznegozjed-
noczeniasięzBytemDoskonałym,nazwanymprzezeńJednym,
czylipniesię„kugórze”,azdrugiejstronyschodzi„wdół”ku
uczniom,bywpozorowanejrozmowie(diatrybie)prowadzićich
kukontemplacji,awkonsekwencjikuprzeżyciuszczęściatu,na
tejziemi.
3.Rozwinąłliterackodiatrybę,tradycyjnygatunekfilozoficzny.
Zmieniłjejcel:przestałaleczyć,pomagaławsamodzielnymle-
czeniusię.Zmieniłacharakterzumoralniającegonakontem-
placyjny.Wzakresietematuograniczyłsiędoprzedstawienia
jednegozagadnienia.Nadałjejnową,ramowąstrukturę.Wspo-
sobienarracjipozostałwiernyjejstoickiemuiplatońskiemu
pochodzeniu,costarałemsięukazać,zestawiającEpiktetowy
motywmłodegoczłowieka,zatroskanegoowłasnepiękno,zPlo-
tynowymprzypomnieniemśmierciNarcyza.Plotyntylkowy-
magałodbezpośredniegoodbiorcyodpowiedniegopoziomudla
uchwyceniaaluzji,rozumieniafunkcjimitu,dlarozkoszowania
sięformądowodzenia.MotywbezsensownejśmierciNarcyza,
17Plotynuznawałpięknozmysłowe,doceniałwnimodbiciepięknadoskonałego:pięk-
no,którejestwciele,jestbezcielesne;aleponieważjestpostrzeganeprzezzmysły,zaliczamy
jedorzeczy,któredotycząciałaisąwnim(VI3,16;por.I6,2).Podobniejestzdziełem
artysty.Wbrewdotychczasowejtradycjiarystokratycznejiplatońskiej,którawidziała
wartyścieodtwórcęirzemieślnika,dostrzegałwnimtwórcęwtymsensie,żeodtwarza
onkształtwewnętrzny,ideędoskonałegoPiękna,jakąkażdygeniuszmawumyśle.Jego
sztukajestłącznikiempomiędzytymatamtymidealnymświatem.Możewstrząsnąćod-
biorcą,boprzypominamudaleki,wieczny,najdoskonalszywzór.Por.V8,1;IV3,11.
~20~
