Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Słowowstępu
tunkowej.Jednązmożliwychpłaszczyznsporujestturelacjanatura-kul-
tura(cywilizacja).Badaczeopcjipierwszejwskazująnarolęczynników
naturalnychjakodeterminantówagresji.Człowiekmabyćzbiologicznej
naturygatunkiemhiperagresywnym.Hiperagresjatajesttylkochwilowo
iztrudempowstrzymywanaprzezramykulturowe,prawne,moralneitp.
Tuagresjawżyciutakprywatnym,jakizorganizowanymwformypań-
stwowejestpokłosiemnaszegouposażenia,zHmatkinatury”.Tuterror
państwowy,terroryzmantysystemowy,wojny,konfliktyzbrojnesąrezul-
tateminstynktuagresji.Współcześnietennurtrozwijasięramachbadań
etologicznych,genetycznych,neurofizjologicznych,medycznych,psychia-
trycznychitp.Każdaznichwinnymkontekścietłumaczyprzemoc.Ten
typrozumowaniaczęstobudzizrozumiałyopórnietylkowzakresieczysto
naukowym,lecztakżeideologicznymietycznym.Niełatwopogodzićsię
zujęciem,iżprzemoc,agresję,wojnynależyzaakceptowaćjakonieuchron-
neprawonatury.Jakoprzeciwwagadlatychkoncepcjipojawiasięopcja
zorientowananarolęcywilizacji,kultury,społeczeństwawkreacjiprze-
mocy.Tunaciskkładzionyjestnatakieczynnikijak:charakterrywalizacji,
konfliktuozasobywewspólnotachludzkich,rolęzagęszczeniapopulacyj-
nego,elementysocjalizacyjno-wychowawcze,rolęmediów,autorytetów,
awkońcupolityków.Tuźródłemproblemuprzemocyniejestspuścizna
gatunkowa,biologiczna,genetyczna,leczcywilizacyjnanadbudowa.To
ideologicznie,choćniezawszenaukowo,bezpieczniejszainterpretacja.
Pozwalaonawierzyćwmożliwościkontroli,wpływuczywyeliminowania
agresjizżyciaczłowieka.Pozwalateżnamożliwośćnegatywnejoceny
moralnejtych,którzystosująprzemocwrelacjachspołecznych.Wdys-
kusjachnadproblemempojawiająsiępodejścia,któreintegrujądwugłos
zjawiskaagresji.Zauważasię,żezjednejstrony,maonapodłożewbio-
logiiczłowiekaijestnaturalnymmechanizmem,którypozostałpookresie
ewolucji,zdrugiejzaśkulturamocnodeterminujekształtjejprzejawów.
Podkreślasiętutajfaktnieuchronnej,naturalnejkoniecznościrozpatrywa-
niaczłowiekazarazemjakoistotybiologicznejikulturowej.Tutajagresji
nierozpatrujesięjakowynikzwierzęcegoinstynktu,leczjakoprzejaw,
bazującejnakulturze,instrumentalizacjiagresjiopierającejsięnaracjona-
lizacjiczychłodnejkalkulacji(pomijającjejwersjęafektywną,gdziesilne
pobudzenieemocjonalnieprowadzidoreakcjiagresywnej).Wramach
tegopodejściaukazujesiętakżeagresjęjakoswoistąinterakcjędwóch
końcówjednegołańcucha–agresjajestbiologicznąemanacjąegzystencji
człowiekaznajdującąujściewkulturowychformachdziałania,akultura
ijejewolucjanarzucaformy(równieżnowe)jejwyrażania.
