Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
JanP
.Hudzik
politycznością.Usunęlibyśmyzpolitykinamiętnościiantagonizmymię-
dzygrupoweiograniczylijądosamychinstytucji,dosamegosystemupoli-
tycznego.Takuczyniłliberalizm,cozarzucająmujegokrytycy50.Wiedzą
onibowiem,żedyskursyzeswoimijęzykamiprzemocywpisanesąwnasze
ciałaiumysły–istająsiępraktykami,habitusami,przyjętymisposobami/
dyspozycjamidoprzeżywaniasatysfakcji,euforii(np.zprzeżywaniadumy
narodowej),aletakżebóluicierpienia.Przemocsymbolicznąniesposób
oddzielićodfizycznej.Wpisanawnaszeciaładecydujeologicenaszych
uczuć,relacjipokrewieństwa,władzy,płci,obowiązków,zaangażowania
ilojalnościwobecgrupyitd.51
Otóżefektywnośćkomunikatu,októrymtumowa,tegoobezsen-
sownościbóluicierpienia,okruchościipodatnościnaniegosolidarnie
podzielanejprzezsprawcęiofiarę,mierzonajestsiłą,zjakąstawiaon
opórtakimstrukturomdyskursywnymifizycznym,jakbieda,niesprawie-
dliwość,poniżenie,wykluczenie.Komunikattenjestźródłowobardziej
doznaniemniżdoświadczeniem,bardziejbólemniżświadomością.
Niestosowanieprzemocy
Przemocdziałatak,żegdyrazzłamiesięzakazjejstosowania,staje
sięokrucieństwem–iwtedyjużwszystko,każdywystępekjestmożliwy.
Oprawcaczujeswojąnieskończonąprzewagęnadofiarą.Sofskypowiada
nawet,żenajistotniejsząprzyczynąokrucieństwajestiluzjawłasnejnie-
śmiertelności,którąkarmisięoprawca52.Żebymócmożliwieoczyścićsię
ztakichhorrendalnychnamiętnościipoddaćimperatywowiniestosowania
przemocy,to–jakpowyżejustaliliśmy–musidojśćdogłosuwspomniana
semantycznapróżnia.Zdajesięonajedynymryglemprzedicheskalacją.
Postulattenbrzmiparadoksalnie–toprawda.Jestonjednaksprzeczny
logicznie,alesensownypragmatycznie.Znicościdogłosumadojśćowa
wyobrażeniowo-cielesno-mięśniowapamięćbóluicierpienia–możeta
sama,któraświętemumistykowikojarzyłasięzcieniemśmierci,jękami
umierającychitp.Może–całyczasobowiązujetutrybprzypuszczający–
tylkotakimechanizmpamiętaniauchroninasodnieludzkichuczynków.
Alenieodprzemocywogóle.
50
Zob.Ch.Mouffe,Polityczność,tłum.J.Erbel,Warszawa2008,s.20–25.
51
Zob.np.P
.Bourdieu,Medytacjepascaliańskie,tłum.K.Wakar,Warszawa2006,
s.255.
52
W
.Sofsky,Traktat...,s.59.
