Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stawionywprospekciekoncept,podejmującywalkęnakilkufron-
tachnaraz:naliniiprzekonańouniwersalnymcharakterzepraw
natury,naszańcach,zaktórymiokopałsięoświeceniowyhumani-
taryzm,sprzyjającykomediiowyraźnymprzesłaniumoralnym,na
poluciągleżywychiatrakcyjnychmniemańestetykiklasycznej,
stawiającejtragedięnaszczyciegatunkówiformwszelkiej,nietyl-
kodramatycznejliteratury.Doprawdy,potencjalnypretendentdo
nagrodykonkursowejw1800rokumiałprawopoczućsięzdezo-
rientowanył
Wrozprawieuchodzącejzanajpełniejszywykładestetykiian-
tropologiiSchillera,czyliwstudiumOpoezjinaiwnejisentymentalnej
(1795),autorWallensteinabardzowyraziściestawiakwestięróżnicy
międzytragediąikomediązewzględunaprzedmiotkażdejznich,
adodatkowoumieszczajewpolutypowegodlakrytykitamtego
czasuflparagonu”międzydwomagatunkamisztukidramatycznej.
Wywodziwięc,żejeśliprobierzemznaczeniagatunkuuczynić
wagęprzedmiotu,którymzajmujesiędanyutwórdramatyczny,
topierwszeństwoprzypadnietragedii,jeślijednakzapytać,który
zgatunkówwymagaważniejszegoprzedmiotu,tonależałoby
wskazaćnakomedię.Tragediopisarzmawięczadanieponiekąd
łatwiejsze,gdyżjużsamszczęśliwiedokonanywybórwłaściwego
tematupozwalamuwydostaćsięnaobszarywzniosłościsztuki.
Tymsamymtragedia,któradysponujetematemnasyconymten-
dencjąmoralnąorazwzniosłością,zdolnajestująćiprzedstawić
zmaganiamiędzyograniczeniemawolnością,nieuchronnymiprzy-
padłościamiludzkiegolosu.Tozasprawąwzniosłościmożliwejest
ukazaniewtragediiwzlotówigwałtownychafektówludzkiejnatu-
ry,dlaktórejwielkimmarzeniempozostajewolność,osiąganajed-
naknachwilę,skokowo,nietrwale,gdyżcharakterwzniosłyjest
flwolnytylkoskokamiitylkozwysiłkiem”,konkludujeSchiller
uwaginatematkonsekwencji,jakiepojawiająsięwwynikuuwi-
kłaniatragediiwewzniosłość
8
.
___
___
___
___
___
___
___
8
F.Schiller,Opoezjinaiwnejisentymentalnej,w:Listyoestetycznymwychowaniu
człowiekaiinnerozprawy,przeł.I.KrońskaiJ.Prokopiuk,wstępJ.Prokopiuk,War-
szawa1972,s.345.
18
