Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ObózNarodowywGdyniwlatach1920-1939
Gierszewskiego.DotkliwąlukęjedyniefragmentaryczniewypełniłbiogramStanisława
Bernatta,jednegozmężówzaufaniaStronnictwa,prezesakołaSNwlatach1932-1933,
opublikowanydopieroniedawno,w2012roku,wSuplemencieIIItegożSłownika
4
.
WewspomnianejmonografiiWidernika,odtwarzającejdziejepolityczneGdyni
wokresiemiędzywojennym,znalazłosięstwierdzenieoistotnymniedostatkuzachowa-
nychmateriałówpozwalającychrekonstruowaćdziałalnośćStronnictwaNarodowegooraz
stowarzyszeńiorganizacjiprorządowych
5
.Prawdziwośćtejdiagnozy,wynikającejzprze-
prowadzonejprzezbadaczakwerendy
,nakładajednak—przynajmniejnakolejnepokolenia
badaczytegozagadnienia—obowiązekszczególniewnikliwegoprzeanalizowaniatejczęści
wytworzonychźródeł,któranieuległazniszczeniuimożezostaćwykorzystanabadawczo.
Po1989roku—wlatach90.iwpierwszejdekadzieXXIwieku—wysiłekhisto-
rykówkoncentrowałsięnaproblematycemniejszościnarodowych,awszczególności
dziejachŻydówwGdyni.Wlicznychpracachpoświęconychzagadnieniustosunkówpol-
sko-żydowskich,pojawiałysięjedyniesporadyczneodniesieniadodziałańantyżydowskich
podejmowanychprzezgdyńskieStronnictwoNarodowe
6
.Aprzecieżdynamicznyrozwój
Gdyni,którawokresiezaledwiekilkunastulatprzekształciłasięzwioskikaszubskiej,
liczącejw1920roku1300mieszkańców,wtętniąceżyciem,blisko130-tysięcznemiasto
znajwiększymportemnaMorzuBałtyckim,stanowifenomennaskalęeuropejską
7
.Do-
skonalezdawałsobieztegosprawęRomanWapiński,gdypodsumowującswąrozprawę
ożyciupolitycznymnaPomorzuwokresiemiędzywojennym,cytowałpoglądwyrażony
w1939rokuprzezHenrykaStrasburgera:ΠGdybyzapytaćprzeciętnegoEuropejczyka,
4
WbiogramieBernattawątekjegodziałalnościwSNorazwspółpracyzprasąnarodowązostałprzed-
stawionyzpominięciemistotnychfaktów.WSłownikusąbiogramydwóchwiceprezesówSN:Edwarda
PiszczaorazJanaRadtke,SłownikBiograficznyPomorzaNadwiślańskiego[dalej:SBPN],podred.S.Gier-
szewskiego,Gdańsk1992-2012.RównieżwencyklopediigdyńskiejsąbiogramyPiszczaiRadtke,nato-
miastniemabiogramówtrzechkolejnychprezesówStronnictwa,EncyklopediaGdyni,red.M.Sokołowska,
t.I-II,Gdynia2006-2009.Wnielicznychbiogramachgdyńskichnarodowcówniejednokrotniebrak
jakichkolwiekwzmianekoichzwiązkuzObozemNarodowym,Vide:biogramyFeliksaKopickiegoiPawła
TollikawSBPNorazbiogramyks.FranciszkaŁowickiego,WojciechaMikołajczyka,PelagiiAnflinkowej
czyBronisławaSkowrońskiegowEncyklopediiGdyni.
5
M.Widernik,Życiepolityczne...s.8.WięcejszczegółówodziejachObozuNarodowegowGdyniznaj-
dujesięwrozprawiehabilitacyjnejtegosamegoautora:M.Widernik,PolityczneobliczeGdyniwlatach
1920-1939,Gdańsk1977.NaniedostatekźródełdodziejówendecjiiONRwGdyni,Πwszczególności
wokresieaktywizacjitychorganizacjiporoku1935”wskazałrównieżD.Steyer
,Problemy…,s.149.
6
A.Wróbel,ŻydziwGdyniwlatach1926-1939,Toruń2005;I.Jakimowska-Ostrowska,Ospołeczności
żydowskiejwGdyniwokresiemiędzywojennym[w:]Tożsamośćkulturowa.Szkiceomniejszościachnaro-
dowychnaPomorzuGdańskim,seriadruga,podred.A.Chodubskiego,A.K.Waśkiewicza,Gdańsk2002,
s.35-43;G.Berendt,SytuacjaludnościżydowskiejwGdyniwokresieIIRzeczypospolitej[w:]ΠBiuletyn
ŻydowskiegoInstytutuHistorycznegowPolsce,1993,nr1-2(165/6),s.81-94;M.Wołos,ŻydziwGdyni
(1926-1939);M.Wojciechowski,AntysemityzmnaPomorzuwokresiemiędzywojennym,[w:]Emancypacja
—asymilacja—antysemityzm.ŻydzinaPomorzuwXIXiXXwieku,podred.Z.H.Nowaka,Toruń1992.
7
WeWłoszechw1932rokunaosuszonychbagnachutworzonomiastoLittoria(Latina).
12
